Με αφορμή την προβολή του ντοκιμαντέρ «Ludlow, οι Έλληνες στους πολέμους του Άνθρακα» του Λεωνίδα Βαρδαρού, στο κλείσιμο των 2ων Κινηματογραφικών Αφιερωμάτων Κατερίνης, ο σκηνοθέτης που θα βρίσκεται απόψε στην πόλη μας, μιλά στο e-pieria.gr και στη Μάγδα Παπαδημητρίου – Σαμοθράκη για την ταινία του.
Συνέντευξη στη Μάγδα Παπαδημητρίου - Σαμοθράκη
Με αφορμή την προβολή της ταινίας σας «Ludlow Οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα» και την παρουσία σας μαζί με τη κυρία Φρόσω Τσούκα, την ερευνήτρια και σεναριογράφο, θα ήθελα να σας ρωτήσω πώς ξεκίνησε η ιδέα να γίνει αυτή η ταινία;
Η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Αποστόλης Μπερδεμπές» γνώρισε στο κινηματογραφικό ελληνικό κοινό τη ζωή και τους αγώνες των Ελλήνων εργατών -μεταναστών στον 20ο αιώνα στην Αμερική. Με το πρώτο ντοκιμαντέρ Ταξισυνειδισία, που αναφέρεται στη περίοδο του μεσοπολέμου και στην επίδραση που είχαν οι σοσιαλιστικές και κομουνιστικές ιδέες στους Έλληνες εργάτες και στους αγώνες τους. Η κα Τσούκα γνωρίζοντας ότι ασχολούμαι με παρόμοια θέματα επικοινώνησε μαζί μου για να δημιουργήσουμε το δεύτερο ντοκιμαντέρ "LUDLOW οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα".
Για να γνωρίζουν οι αναγνώστες πριν έρθουν στα κινηματογραφικά αφιερώματα και δουν το «Ludlow Οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα». Μιλήστε μας για σας και τις ταινίες σας.
Για πολλά χρόνια εργάστηκα στο θέατρο, σε πρωτοποριακές ομάδες, σε δημοτικά και κρατικά θέατρα. Έχω σκηνοθετήσει πολλά ντοκιμαντέρ πολιτιστικά και ιστορικά, για τον εμφύλιο και μία ταινία μεγάλου μήκους για τους τελευταίους αντάρτες στην Ικαρία στο τέλος του εμφυλίου (Ούλοι εμείς εφέντη ).
Σε ποιο σινεφίλ κοινό απευθύνεται η ταινία;
Η ταινία αναφέρεται σε πραγματικά γεγονότα των Ελλήνων μεταναστών στην Αμερική και απευθύνεται σε ανθρώπους εργασίας ανθρώπους που αγωνίζονται και αυτούς που θέλουν να γνωρίσουν ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας μας που μέχρι πρόσφατα ήταν άγνωστο.
Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε στα γυρίσματα της ταινίας;
Η κα Τσούκα έχει σπουδάσει και εργαστεί στην Αμερική και οι γνωριμίες της με τους Έλληνες της Αμερικής, που τους ενδιαφέρει να γίνει γνωστή η πραγματική ιστορία των Ελλήνων μεταναστών, βοήθησαν καθοριστικά στο γύρισμα του ντοκιμαντέρ. Οι δυσκολίες περιορίστηκαν σημαντικά λόγω της έρευνας σε βάθος που είχε κάνει η κα Τσούκα.
Γιατί πιστεύετε ότι ενδιαφέρει η ταινία στον σύγχρονο Νεοέλληνα με τα τόσα διογκωμένα προβλήματα που αντιμετωπίζει στη καθημερινότητα του;
Για χρόνια η επίσημη κρατική προπαγάνδα μιλούσε για τη ελληνική μεταναστευτική εποποιία συγκαλύπτοντας τα απειράριθμα ατομικά δράματα. Σήμερα ειδικά, που το πεδίο αυτογνωσίας συνιστά προϋπόθεση καθαρής όρασης απέναντι στον «ξένο» που μοιράζεται με μας τη ζωή μας, και η καθαρή όραση, συνιστά προϋπόθεση για τη διατήρηση της ανθρωπιάς μας.
Ο ελληνικός κινηματογράφος δεν είναι στα καλύτερα του ως προς τη εμπορικότητα του. Ποια μέτρα μπορούν να παρθούν ώστε να μπορέσουμε να αντιστρέψουμε τη κατάσταση αυτή;
Ο κινηματογράφος είναι πολιτιστικό αγαθό και στο βαθμό που θα έχει τη προστασία της πολιτείας θα έχει και μεγαλύτερη επαφή με το κοινό.
Έχοντας την εμπειρία του κινηματογράφου, στο εξωτερικό, στα Διεθνή φεστιβάλ οι ελληνικές παραγωγές έχουν καλύτερη τύχη;
Οι ελληνικές ταινίες που είχαν να πούνε κάτι σημαντικό και αυθεντικό για τη χώρα μας αναγνωρίστηκαν και βραβεύτηκαν, καθώς επίσης και οι δημιουργοί τους.
Έχετε σκηνοθετήσει για την τηλεόραση ΕΤ1 και ΕΤ2 πολιτιστικά και ιστορικά ντοκιμαντέρ σχετικά με εθνικά και κοινωνικά κινήματα στο Αιγαίο, καθώς και μια σειρά ημίωρων πολιτιστικών ταινιών για παιδιά. Έχει σκηνοθετήσει δύο ταινίες μικρού μήκους. Αναγκαστήκατε να σκηνοθετήσετε ποτέ ταινίες για βιοποριστικούς λόγους;
Αν και δεν είχα ποτέ χρήματα στη ζωή μου θεωρώ τον εαυτό μου τυχερό που ασχολήθηκα με θέματα που με ενδιέφεραν.
Πόσα χρόνια κράτησε το «Ludlow Οι Έλληνες στους πολέμους του άνθρακα» μέχρι να προβληθεί στους κινηματογράφους; Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να ολοκληρωθεί. Έχω διαβάσει ότι μεγάλο σε όγκο αρχειακό υλικό από την μάχη του Λάντλοου το εξαφάνισε ο Ροκφέλερ για να αποσιωπήσει την ιστορία. Θυμίζοντας ότι οι Έλληνες δεν ήταν ευπρόσδεκτοι στην Αμερική, ότι ήταν οι Βρομοέλληνες, τα ποντίκια, μήπως ήταν αυτός ο λόγος που ήθελε να εξαφανίσει τα πάντα;
Είναι γνωστό ότι επιγραφές στα καταστήματα γράφανε ότι δε δέχονται σκύλους και βρομοελληνες και επίσης είναι γνωστό ότι για χρόνια το ίδρυμα Ροκφέλερ διέθεσε πολλά χρήματα για να ξεχαστούν αυτά τα γεγονότα και ίσως να συνεχίζει και σήμερα.
Οι πολιτικές σας απόψεις είναι σίγουρα η αφορμή για την επιλογή των θεμάτων των ταινιών που σκηνοθετείτε. Με την κρίση βλέπετε ότι ο νεοέλληνας επιστρέφει σ' αυτό το είδος κινηματογράφου, ενδιαφέρεται δηλαδή για τα ιστορικά ή πολιτικά ντοκιμαντέρ; Μήπως θέλει κάτι ανάλαφρο για να “κουκουλώσει” προσωρινά τα προβλήματα χωρίς να θέλει να χτυπήσει το κακό στη ρίζα του;
Φυσικά και οι πολιτικές μου απόψεις καθορίζουν την επιλογή των θεμάτων των ταινιών μου. Εμείς οι κινηματογραφιστές έχουμε υποχρέωση να καταγράψουμε τα προβλήματα των ανθρώπων της εργασίας.
Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα που θέλατε να πετύχετε στη ταινία σας πέρα από τη σφαγή του Λάντλοου;
Ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται και τίποτα δεν έχουν κερδίσει οι εργαζόμενοι χωρίς αγώνες.
Ποια κοινά χαρακτηριστικά είχε το ντοκιμαντέρ «Ταξισυνειδησία» με το “Λάντλοου”;
Το κοινό χαρακτηριστικό είναι ο αγώνας για καλύτερη ζωή. Στην Ταξισυνειδησία οι αγώνες των εργατών είναι πιο αποτελεσματικοί γιατί έχουν διαδοθεί περισσότερο οι σοσιαλιστικές και κομουνιστικές ιδέες στο εργατικό κίνημα της Αμερική, ενώ στο Ludlow που είναι η πρώτη περίοδος, η οργάνωση τους ήταν πιο δύσκολη. Οι εργατικοί αγώνες στην Αμερική και την πρώτη περίοδο και τη δεύτερη συνέβαλαν στο να αποκτήσουν δικαιώματα οι εργαζόμενοι σε όλο το κόσμο.
Ευχαριστώ για την συνέντευξη που μου παραχωρήσατε και κλείνοντας θέλω να σας ρωτήσω αν ετοιμάζετε κάποιο νέο ντοκιμαντέρ στη τηλεόραση ή τον κινηματογράφο
Αυτό το καιρό σκηνοθετώ τρεις συγγραφείς για την εκπομπή της ΕΡΤ, "Εποχές και συγγραφείς" του Τάσου Ψαρρά. Παράλληλα προετοιμάζω ένα ντοκιμαντέρ πάνω σε γεγονότα της πρόσφατης ιστορίας μας.
Δημοσιεύθηκε στην ενημερωτική ιστοσελίδα e-pieria.gr