Με αφορμή την ξεχωριστή ομαδική έκθεση των μελών της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης, με θέμα «ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ», που φιλοξενείται στην πόλη μας στο πλαίσιο των Κινηματογραφικών Αφιερωμάτων Κατερίνης, ο πρόεδρος της Ομάδας Στρατής Τσουλέλλης μιλά στο e-pieria.gr και στη Μάγδα Παπαδημητρίου.
Η έκθεση θα διαρκέσει από τις 3 έως τις 18 Μαρτίου και φιλοξενείται στη γκαλερί Μάτι, ενώ τα εγκαίνια θα πραγματοποιήσει ο Δήμαρχος Κατερίνης Σάββας Χιονίδης, την Παρασκευή 3 Μαρτίου, ώρα 20:00.
Ο Στρατής Τσουλέλης αναφέρεται στη δουλειά που έχουν κάνει τα μέλη της Λέσχης αναδεικνύοντας τον ανθρώπινο πόνο, αλλά και την αλληλεγγύη των πολιτών, μέσα από τις φωτογραφίες των προσφύγων που έφτασαν στη χώρα μας την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2015...
Συνέντευξη στη Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Κύριε Στρατή Τσουλέλλη ευχαριστώ για τη συνέντευξη που παραχωρείτε στο e-pieria. Καλωσορίζοντας σας στη Κατερίνη και στα 2α κινηματογραφικά αφιερώματα, στη παράλληλη δράση «Φωτογραφίζοντας τους Πρόσφυγες» στη γκαλερί «Μάτι», θα ήθελα να μου πείτε ποιος είναι ο κυριότερος λόγος που αποφασίσατε να φωτογραφίσετε τους πρόσφυγες, με την φωτογραφική ομάδα ;
Εγώ σας ευχαριστώ για την ευκαιρία που μου δίνετε να πω δύο λόγια για την έκθεση. Ο κυριότερος λόγος που αρχίσαμε να φωτογραφίζουμε το προσφυγικό κύμα, κυρίως την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2015, ήταν ότι αυτά έπρεπε να καταγραφούν και να κοινοποιηθούν στην παγκόσμια κοινότητα, όχι με σκοπό να εκτεθεί η δυστυχία αυτών των ανθρώπων στην περιέργεια, αλλά για να κινητοποιηθούν άμεσα οι μηχανισμοί ευαισθητοποίησης και βοήθειας. Το μέγεθος του προβλήματος ήταν τέτοιο που δεν ήταν δυνατόν να αντιμετωπιστεί μόνο από τους ντόπιους εθελοντές.
Έχουν εκδοθεί τρία δικά σας πολυτελή φωτογραφικά λευκώματα, “Αιγαίο άνθρωποι και τόποι”, “Μοναστήρια στη Λέσβο “και “ Αγιάσος ο τόπος οι άνθρωποι. Μιλήστε μας γι αυτή τη δουλειά. Από ποιες εκδόσεις έχουν κυκλοφορήσει για να τα βρουν οι φίλοι αναγνώστες που ενδιαφέρονται να τα προμηθευτούν;
Φωτογραφίζω από το 1982. Τριανταπέντε χρόνια περίπου. Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια, πολλές φωτογραφίες μου έχουν δημοσιευθεί σε έντυπα, βιβλία κλπ. Τα τρία αυτά λευκώματα που αναφέρετε έχουν εξαντληθεί προ πολλού. Τα “Αιγαίο άνθρωποι και τόποι” και “Μοναστήρια στη Λέσβο” ήταν έκδοσης Υπουργείου Αιγαίου και το “Αγιάσος, ο τόπος οι άνθρωποι” έκδοση του Δήμου Αγιάσου. Πρέπει να πω στο Μοναστήρια στη Λέσβο συμμετείχε και ο φίλος μου Γιάννης Ασβεστάς.
Μιλήστε μας για το έργο της Φωτογραφικής Εταιρείας Μυτιλήνης;
Η Φωτογραφική Εταιρεία Μυτιλήνης Φ.Ε.Μ. είναι σωματείο πολιτιστικό μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα , ιδρυθέν το 1980. Από τότε συνεχώς και αδιαλείπτως 36 χρόνια προσφέρουμε όσο μπορούμε στο τόπο μας στο κομμάτι του πολιτισμού και ειδικότερα στη φωτογραφία. Πολλά τα πεπραγμένα όλα αυτά τα χρόνια. Εκθέσεις κυρίως , μαθήματα, workshopς με καλεσμένους από άλλα μέρη της Ελλάδος, πολιτιστικές ανταλλαγές, φωτογραφικοί διαγωνισμοί, συμμετοχή μας σε γενικότερα πολιτιστικά δρώμενα με θέατρο, μουσική κλπ. Από τις τελευταίες μας δραστηριότητες ήταν μια έκθεση του H. C. Bresson με φωτογραφίες που αφορούν την Ελλάδα και ήταν σχετικά άγνωστες και για πρώτη φορά παρουσιαστήκαν. Φωτογραφίες πρωτότυπες με την υπογραφή του μεγάλου καλλιτέχνη στο πίσω μέρος. Επίσης πολλά χρόνια τώρα , πιστεύοντας στην ειρήνη , συνύπαρξη και συναδέλφωση των λαών σαν τον καλύτερο τρόπο να μπορέσουμε να συνεχίσουμε, και την τέχνη κατάλληλο καταλύτη για να γίνει αυτό, έχουμε πολλές κοινές δράσεις και δραστηριότητες με φωτογραφικές λέσχες στη Τουρκία. Αϊβαλί, Πέργαμο, Σμύρνη , Άδανα, Κωνσταντινούπολη.
Δυστυχώς η ιστορία επαναλαμβάνεται καθημερινά. Η προσφυγιά από το 1922 στο σήμερα. Είδατε συγκλονιστικές σκηνές μπροστά σας. Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες που αντιμετωπίσατε; Μιλήστε μας λίγο γι αυτές.
Το νησί μας ξέρει από προσφυγιά. Το 1922 δέχτηκε πάλι το κύριο όγκο των προσφύγων μετά τη μικρασιατική καταστροφή. Πολλοί κάτοικοι στο νησί μας σήμερα είναι απόγονοι από αυτές τις οικογένειες προσφύγων του 1922.Τα μέλη της ΦΕΜ , όπως και τα μέλη κάθε ερασιτεχνικού φωτογραφικού συλλόγου ασχολούνται κυρίως με καλλιτεχνική φωτογραφία. Κατά κύριο λόγο. Ασπρόμαυρη η έγχρωμη, Φύση , πουλιά, τοπίο, καθημερινότητα, πορτραίτα, ταξιδιωτική φωτογραφία ή και πιο εσωτερική (κουλτούρα). Δεν είχαμε βρεθεί ποτέ ξανά σε τέτοια κατάσταση όπως αυτή διαμορφωνόταν μέρα με την μέρα με το προσφυγικό. Έπρεπε να ξεπεράσουμε κυρίως τις εσωτερικές αντιρρήσεις μας , για το αν έπρεπε ή όχι να καταγράψουμε τον πόνο και την δυστυχία των άλλων. Από την άλλη όμως έπρεπε αυτό που συνέβαινε στο τόπο μας να φωτογραφηθεί και να κοινοποιηθεί σε όλο το κόσμο με την ευκολία που δίνεται πλέον με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά για να μαθευτεί και να έλθει κόσμος να βοηθήσει.
Μπορώ πλέον να πω ότι πρώτες οι δικές μας εικόνες , των μελών μας , κοινοποίησαν το θέμα για να έλθουν μετά από όλο το κόσμο κανάλια , φωτογράφοι πρώτου μεγέθους , δημοσιογράφοι κλπ. Οι σκηνές που καταγράψαμε μας άλλαξαν και μας τους ίδιους σαν ανθρώπους. Μας ξεπέρασε το γεγονός . Ανακαλύψαμε τον εσωτερικό μας κόσμο, τα όρια μας, τις αντοχές μας. Τις περισσότερες φορές αντί για φωτογράφιση , αγκαλιάζαμε ένα μωρό για να το βγάλουμε από τη βάρκα ή να μεταφέρουμε με το αυτοκίνητο μας γρήγορα -γρήγορα στο αυτοσχέδιο σταθμό πρώτης βοήθειας που είχε στηθεί, να το συνεφέρουν από την υποθερμία.
Υπήρχαν περιπτώσεις ξενοφοβικών πολιτών που σας κατηγόρησαν επειδή φέρατε το θέμα των προσφύγων στο νησί σας μα και στις άλλες πόλεις που επισκεφτήκατε;
Πάντα θα υπάρχει ο αντίλογος. Η άλλη άποψη. Και αλλοίμονο αν δεν υπήρχε. Θέλω να πω μόνο ότι άλλο είναι να κάθεσαι εκ των υστέρων σε ένα καναπέ στο σπίτι σου ή σε ένα καφενείο με μια παρέα πίνοντας φραπεδάκι και να συζητάς για το τι έπρεπε να γίνει, και άλλο να το ζεις εκείνη τη στιγμή. Είμαι σίγουρος ότι και αυτοί που αποκαλείτε «ξενοφοβικοί» , εκείνη τη στιγμή που προσέγγιζε η βάρκα με αθώες ψυχούλες μέσα, θα ήταν οι πρώτοι , που θα έδιναν το χέρι τους για να σωθούν.
Είστε μια πολύ δυνατή φωτογραφική ομάδα που έχετε συνεργαστεί και με ομάδες από την απέναντι πλευρά του Αιγαίου. Ποια ήταν η βοήθεια του δήμου ή της Πολιτείας απέναντι στη φωτογραφική ομάδα Μυτιλήνης. Σας συμπαραστάθηκαν υλικά και ουσιαστικά ή στηρίζεστε αποκλειστικά στις δικές σας δυνάμεις;
Έχουμε μάθει να στηριζόμαστε κυρίως σε δικές μας δυνάμεις. Δυστυχώς δεν μπορείς να περιμένεις πολλά από τη πολιτεία και ιδίως με αυτές τις συγκυρίες.
Ο διεθνούς φήμης Κινέζος εικαστικός Ai Weiwei σε δηλώσεις του στην ΕΡΤ δεν έκρυψε το θαυμασμό του για τις φωτογραφίες τονίζοντας «ότι απεικονίζουν και αναδεικνύουν με το πιο δυνατό τρόπο το προσφυγικό δράμα. Μιλήστε μας γι αυτή τη συνεργασία.
Ο Ai Wei Wei βρισκόταν στο νησί μας αυτό τον καιρό καταγράφοντας και αυτός με τον τρόπο του αυτά που συνέβαιναν. Όταν κάναμε τα εγκαίνια της έκθεσης για τους πρόσφυγες, στη Μυτιλήνη, κάπου το έμαθε και τον είδαμε ξαφνικά και με μεγάλη μας έκπληξη στα εγκαίνια. Αφού είδε τις φωτογραφίες μας , μας ζήτησε πολύ απλά και ευγενικά αν θα θέλαμε να συμμετάσχουμε μαζί του σε μια μεγάλη έκθεση στη Αθήνα που επρόκειτο να διοργανώσει. Φυσικά και δεχτήκαμε με μεγάλη χαρά και έτσι συνεκθέσαμε με τον μεγάλο Ai Wei Wei στο Μουσείο Κυκλαδικής στην Αθήνα σχεδόν για όλο το καλοκαίρι του 2016 με περισσότερες από 500 φωτογραφίες μας.
Ο απλός πολίτης αναρωτιέται «πώς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που βράβευσε αυτή την έκθεση την ίδια στιγμή κλείνει τα σύνορα της στους πρόσφυγες»;
Αυτή τη στιγμή οι μεγάλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, “εξαντλούν” το καθήκον τους και τα συναισθήματα συμπαράστασης και αλληλεγγύης που πηγάζουν από τον Ευρωπαϊκό πολιτισμό, δίνοντας χρήματα, με την προϋπόθεση να μην τους δέχονται πρόσφυγες στα εδάφη τους. Είναι σαν να λένε .. λεφτά να δώσουμε αλλά μακριά από μας.
Εκτός από το Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο σε ποιες άλλες πόλεις ταξίδεψε η έκθεση και ποια ήταν η ανταπόκριση του κοινού;
Η έκθεση παρουσιάστηκε σε Μυτιλήνη, Κύπρο ( σε τρεις πόλεις εκ των οποίων μια στα κατεχόμενα), Ηράκλειο και Χανιά Κρήτης , Αθήνα και τώρα στη Κατερίνη . Επίσης έχουν γίνει σχετικές προβολές με το ίδιο υλικό , σε πολλές πόλεις της Τουρκίας, Άδανα, Σμύρνη , Φετιχιέ, Αιβαλί. Παντού η ανταπόκριση του κόσμου ήταν ίδια. Πρώτα έκπληξη και αγανάκτηση για το τι τράβηξαν αυτοί οι άνθρωποι, και μετά επιθυμία για συμπαράσταση και βοήθεια.
Όλο αυτό το «κύμα» των διασημοτήτων που ήρθαν στο νησί με αφορμή το προσφυγικό πως το δεχτήκατε στο νησί σας; Βοήθησαν με τη παρουσία τους ή δυσχέραιναν το έργο σας;
Ήρθαν πολλοί για βοήθεια στο νησί. Ξένοι από όλο το κόσμο. Άνθρωποι αγνοί που θυσίασαν τον ελεύθερο τους χρόνο για να σταθούν δίπλα στους κατοίκους και να βοηθήσουν. Ήλθαν μέχρι και πρόεδροι κοινοβουλίων, Βασίλισσα Ιορδανίας. Ηθοποιοί πρωτοκλασάτοι. Angelina Jolie, Suzan Sarandon . Ο ίδιος ο Πατριάρχης μαζί με τον Πάπα. Προσπάθησαν με τη παρουσία τους να ζητήσουν από την διεθνή κοινότητα να βοηθήσει και κυρίως να σταματήσει τους λόγους και τις αιτίες που ωθούν αυτούς τους ανθρώπους στη προσφυγιά. Το αποτέλεσμα και η λύση φαίνεται να αργεί .
Αντί για λύση , φράχτες υψώνονται παντού, σε όλη την Ευρώπη Έτσι οι άνθρωποι αυτοί, στοιβάζονται στα νησιά, σε hot spots που είχαν σχεδιαστεί για 2-3 χιλιάδες και τώρα έχουν ξεπεράσει τις 7-8 . Άνθρωποι που καταχείμωνο με τα χιόνια κοιμούνται μέσα σε σκηνές, και δυστυχώς μερικοί από αυτούς να πεθαίνουν από υποθερμία. Ταξίδεψαν για να γλυτώσουν από τους βομβαρδισμούς και τελικά πεθαίνουν σε μια σκηνή σε ένα μακρινό νησί του Αιγαίου Τα βλέπετε στη τηλεόραση ,τα ξέρετε. Σκηνές που προσβάλουν την ανθρωπότητα και τον πολιτισμό μας.
Δημοσιεύθηκε στο e-pieria.gr