Τελικά, ποιος είναι παράνομος;

 

  • Νίκου Λαγκαδινού
  • Είσαι παράνομος ρε…
  • Εκδόσεις Δυτικός Άνεμος

«Δεν μπορεί κανείς να νιώθει ασφαλής. Η λέξη “εθνικόφρονας“ ήταν στην ημερήσια διάταξη. Όποιος δεν ήταν εθνικόφρονας ή δεν δήλωνε εθνικόφρονας ζούσε με την ψυχή στα δόντια. Κι όταν λέμε εθνικόφρονας εννοούμε με την έννοια που έδιναν οι δεξιοί και οι κάθε λογής πατριδοκάπηλοι…»

Αυτή τη λέξη την άκουγα συνέχεια όσο ήμουν μικρή στις συζητήσεις της οικογένειας. Ήταν το μοναδικό μου ερωτηματικό όταν οι γονείς μου φοβόταν να μιλήσουν στα χρόνια της δικτατορίας. «Και οι τοίχοι έχουν αυτιά», μου έλεγαν. Με ένα πατέρα διωγμένο από το στρατό λόγω πολιτικών φρονημάτων, με ένα θείο στην εξορία και τα υπόλοιπα αδέλφια διωγμένα από τη δουλειά τους η ασφάλεια ήταν κάτω από το σπίτι μας.

Από τότε με «κυνηγούν» αυτά τα βιβλία λύνοντας τα τεράστια ερωτηματικά για μια Ελλάδα που κυνηγά τους αγωνιστές και τους δημοκράτες και θεοποιώντας αυτούς που της έσχισαν τα ιμάτιά της. Που την εκμεταλλεύτηκαν σκορπίζοντας το φόβο και τον τρόμο. Που πλούτισαν σε βάρος ενός λαού κατατρεγμένου. Όταν «έπεσε» το νέο βιβλίο του Νίκου Λαγκαδινού στα χέρια μου αισθάνθηκα ρίγος διαβάζοντας το και ξύπνησαν οι μνήμες.

Τον συγγραφέα τον γνώρισα πριν πολλά χρόνια όταν έγραφα τα πρώτα άρθρα στην εφημερίδα «Εξόρμηση», όπου ήταν διευθυντής σύνταξης. Μου έμαθε πολλά, αλλά χώρισαν οι δρόμοι μας. Βρεθήκαμε ξανά μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. Εκεί πληροφορήθηκα για το νέο του βιβλίο «Είσαι παράνομος ρε…»

Και σε τούτο το βιβλίο τσάκισα πολλές σελίδες που μου άρεσαν. Μια αναδρομή είναι όλο το βιβλίο του στην ιστορία αυτής της χώρας μέσα από προσωπικά του βιώματα. Αφηγήματα όπου η παρανομία, το κυνηγητό, η κατοχή, ο εμφύλιος και η χούντα είναι πρωταγωνιστές.  Μπροστά μου ξεδιπλώθηκαν οι περιπέτειες των Ελλήνων που θέλουν ν’ αφήσουν τα ίχνη τους, τον πόνο τους, τις περιπέτειες της πατρίδας τους. Πέντε άτομα αφηγούνται την προσωπική τους ιστορία, που ξεκινάει από τα μαύρα χρόνια της κατοχής και καταλήγει στη δικτατορία.

Μέσα από τις αφηγήσεις της Αμαλίας, του Γαρμπή, του Γρατσουνιά, της Μαριγώς, νιώθουμε τον παλμό άλλων εποχών, όταν η χώρα μας στέναζε κάτω από την μπότα του κατακτητή μέσα από τους εμφύλιους σπαραγμούς, το μίσος, το αίμα, τα κυνηγητά και τις φυλακίσεις και άλλοτε από τη δικτατορία και τις μεγάλες κυβερνητικές κρίσεις. Είναι άνθρωποι που θέλησαν ν’ αποτυπώσουν τα πεπρωμένα του τόπου μας και την τραγική μοίρα του. Οι ιστορίες τους δεν είναι μοναχά δικές τους αλλά είναι ίδιες με τις ιστορίες χιλιάδων Ελλήνων που πέρασαν τα μύρια βάσανα και κατάφεραν να επιβιώσουν ελπίζοντας σ’ ένα φωτεινό μέλλον Οι πρωταγωνιστές μιλούν απλά, με την ψυχή τους, με την καρδιά τους και την αγωνία τους για την επόμενη μέρα. Ο συγγραφέας μέσα από τους ήρωες καθρεφτίζει την αμέσως μετά τον εμφύλιο περίοδο, όταν η Ελλάδα προσπαθούσε να μπαλώσει τις πληγές τις από την κατοχή και τον εμφύλιο, όταν η απίστευτη φτώχεια έστελνε τα παιδιά της στην ξενιτιά και οι αριστεροί δέχονταν αθέλητα κάθε είδους διώξεις από τους νικητές στον εμφύλιο.

«Νώντα αλλάξανε τα πράγματα. Δεν πρέπει να μιλάς...»

«Οι κερατάδες...»

«Νώντα μου, μη μιλάς...»

«Πάλι δεν πρέπει να μιλάω; Πότε θα πρέπει να μιλάμε;»

Ο φόβος και ο τρόμος σκίαζε τα χρόνια εκείνα. Το να μιλάς ελεύθερα ήταν το εισιτήριο για το αστυνομικό τμήμα και το χειρότερο για τα Γιούρα. Κι αν δεν άντεχες το ξύλο, η δήλωση μετάνοιας για κάτι που δεν έκανες ήταν το χειρότερο στην αξιοπρέπειά σου. Με τι μούτρα θα μπορούσες να κυκλοφορήσεις μετά τη ρετσινιά που θα κολλούσαν στο μέτωπό σου;

Γράφει σε ένα σημείο: «Αυτοί οι φασίστες αυτό ακριβώς θέλουν... Να φοβηθούμε και να μη πάμε στη συγκέντρωση…». Αυτός ο φόβος κράτησε για πολλά χρόνια. Πέρασε στον λαό αυτός ο φόβος και είναι δύσκολο να τον αποβάλει. Και ο φόβος στα χρόνια της Δημοκρατίας έγινε ωχαδερφισμός. Να κοιτούμε τη δουλειά μας και τη φαμίλια μας, λέγανε οι περισσότεροι. Εμείς θα βγάλουμε το φίδι από τη τρύπα; Μαζεύτηκαν πολλά όμως και το φουσκωμένο ποτάμι θα τους παρασύρει όλους στο δρόμο του.

Σε πολλά σημεία ο συγγραφέας αυτοβιογραφείται και έτσι το βιβλίο γίνεται πιο άμεσο και ξυπνούν μνήμες στους παλαιότερους που έζησαν εκείνα τα δύσκολα χρόνια.

Επέλεξα μερικά σημεία που σαν αγκάθια μπήκαν στο νου μου και πιστεύω ότι θα συγκινήσουν όσους από τους αναγνώστες το διαβάσουν. Οι νεότεροι θα μάθουν ιστορικά γεγονότα που δεν γνωρίζουν μέχρι σήμερα και θα διδαχθούν όπως το παρακάτω:

«Πρέπει να τα βρουν να φύγουν από τη μέση οι Καραμανλήδες. Ξέρεις ότι ο αδελφός μου είναι ακόμη στον Αϊ-Στράτη; Αν δεν φύγει η Δεξιά ο αδελφός μου θα σαπίσει εκεί πέρα…»

«Είναι μεγάλο πράγμα να ξέρουμε να χτίζουμε, γιατί του λέω το να γκρεμίζεις είναι εύκολο το να χτίζεις όμως είναι δύσκολο. Το να σκοτώνεις είναι πολύ εύκολο, το να κάνεις καλό σε έναν άνθρωπο είναι τρομερά δύσκολο. Να προτιμήσουμε τον δρόμο τον δύσκολο. Με όποιο κόστος. Τον δύσκολο γιατί εκεί θα σε χειροκροτήσουνε...»

«Και λέω στον εγγονό μου. Αυτό, έτσι, έτσι, έτσι... Και μου λέει “παππού μου, σου δίνω τον λόγο μου ότι ο συνεχιστής αυτών θα είμαι εγώ....”. Αυτή είναι η αμοιβή μου…»

Αν δεν μεταφέρουμε στη νέα γενιά όλη αυτή την ιστορία θα ξεχαστεί. Πρέπει να γίνουν συνεχιστές των οραμάτων και των αγώνων μας. Η ιστορία επαναλαμβάνεται και δεν επιτρέπεται στα παιδιά μας να την αγνοούν.

Τελικά, ποιος είναι παράνομος; Ο πιτσιρικάς που πουλάει κουλούρια; Και ποιος του το λέει; Ένας αστυνομικός. Και γιατί το «ρε»; Ε, σ' αυτό το ερώτημα δεν θα το απαντήσει ο συγγραφέας. Θα το ανακαλύψετε εσείς οι αναγνώστες διαβάζοντάς το.

Το βιβλίο μπορείτε να το παραγγείλετε, τηλεφωνώντας στις εκδόσεις «ΟΝΑΡ» Μαυρομιχάλη 1 & Ακαδημίας, Αθήνα, τηλ 210-3306124 ή επικοινωνώντας με τον ίδιο τον συγγραφέα στην παρακάτω ηλεκτρονική διεύθυνση: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

  • Ο Νίκος Χ. Λαγκαδινός είναι δημοσιογράφος. Έχει σπουδάσει νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και θεατρολογία στο 8ο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Έχει εργαστεί ως συντάκτης και αρχισυντάκτης στις εφημερίδες "Ελεύθερη Γνώμη", "Νίκη", "Ενημέρωση", "Βραδυνή", "Ακρόπολις", "Αθηναϊκή" και ως διευθυντής στην εφημερίδα "Εξόρμηση", στο πολιτικό περιοδικό "Αγωνιστής", ενώ ήταν μόνιμος συνεργάτης της ΕΡΤ, με δεκάδες πολιτιστικές εκπομπές, στο ραδιόφωνο  και τη τηλεόραση. Εξέδωσε και διηύθυνε το θεατρικό περιοδικό "Δρώμενα" και το περιοδικό "Kαι τέχνες... και γράμματα, κλπ.". Εργάστηκε και ως επιμελητής εκδόσεων. Συνεργάστηκε στα περιοδικά "Θέατρο" (του Κ. Νίτσου), "Τετράδιο" (του Φ. Λάδη), "Θ" (Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών), "Βιβλιοθήκες και Πληροφόρηση" (της Ένωσης Ελλήνων Βιβλιοθηκαρίων), "Χρονικό" (του Ασαντούρ Μπαχαριάν), "Πολιορκία" (του Γ. Εμίρη), "Αιολικά Γράμματα" (του Γ. Βαλέτα), "ΕΝΑ" κ.ά. Έχει διδάξει σε σεμινάρια λογοτεχνία, θέατρο και μέσα μαζικής ενημέρωσης. Υπήρξε σύμβουλος στο Υπουργείο Πολιτισμού (υπουργοί Μελίνα Μερκούρη, Θάνος Μικρούτσικος και Σταύρος Μπένος) και για δυο χρόνια υπεύθυνος συντονιστής του προγράμματος "Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων". Έχει γράψει τα βιβλία:
  • - "1896, οι πρώτοι διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες" (έκδοση του Τμήματος Ιστορικού Αρχείου της ΑΕΕΓΑ "Η Εθνική", 1996)
  • - "Μαλλιαροπούλειο Θέατρο" (έκδοση: Κέντρο Καλλιτεχνικής Πράξης, Τρίπολη, 2000)
  • - "Το θέατρο στον 20ό αιώνα: όροι, θέατρα, σχολές και μικρή βιβλιογραφική καταγραφή" (έκδοση: Κέντρο Καλλιτεχνικής Πράξης, Τρίπολη, 2000),
  • - "Αρχαία Στάδια, λίκνο του ευ αγωνίζεσθαι" (έκδοση: Κατερίνα Παναγοπούλου, Αθήνα 2000).
  • - "Το Αιγαίο μέσα στο χρόνο" (κείμενα: Νίκος Χ. Λαγκαδινός, Ανδρέας Βλαχόπουλος, Γιάννης Ηλ. Εμίρης, έκδοση: Υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Αθήνα 2005)
  • - "Καλύτερα τύψεις παρά απωθημένα" (μυθιστόρημα, εκδόσεις Άγκυρα, Αθήνα 2005)