Πασχαλία Τραυλού - Σαντέ και λικέρ τριαντάφυλλο

sante

«Σαντέ ήταν το πρώτο τσιγάρο μου και λικέρ τριαντάφυλλο το πρώτο πιοτί μου. Και όνομα και φίλους και άντρες και τόπους και μυαλά και γνώμη τα άλλαξα και τα παράλλαξα. Τσιγάρο και λικέρ ποτές»

Πώς να μην αγαπήσεις, να μη συμπονέσεις τη Ζαχαρώ, το κορίτσι με το κόκκινο φουστάνι, από το Γκουλέμα Ρέκα, ένα χωριό του Βερμίου, κοντά στο '33, που ξεδιπλώνει τη ζωή της και νιώθεις πως τα χέρια σου καίνε από το πυρωμένο κάρβουνο; Έτσι ένιωσα όταν πήρα στα χέρια μου το πρόσφατο βιβλίο της Πασχαλίας Τραυλού, από τις εκδόσεις Διόπτρα. Μ’ ένα όμορφο εξώφυλλο που σε προδιαθέτει να το ανοίξεις όταν το βρεις στις προθήκες των βιβλιοπωλείων.

Μυθοπλαστική ηρωίδα η Ζαχαρώ; Δεν ξέρω! Δυο μέρες κράτησε η ανάγνωση των 573 σελίδων και δεν υπερβάλλω. Με περίμενε στο τραπέζι να το αγγίξω, μα δεν ήθελα να πονέσω κι άλλο με τα βάσανα της. Κόρη, η γυναίκα, η μάνα, αντικείμενο ηδονής που δεν μπορούσε να σηκώσει κεφάλι στους άντρες της οικογένειας αλλά και της κοινωνίας, η πεταλούδα της νύχτας που έγιναν στάχτη τα όνειρα της σαν την καύτρα του τσιγάρου, ήπιε το λικέρ τριαντάφυλλο, για να γλυκάνει την ψυχή της. Τα κατάφερε; Μπορεί να είναι μια από όλες εμάς τις γυναίκες, τις γιαγιάδες, τις αδελφές και τις κόρες μας που συνεχίζουμε να ζούμε το δικό μας σιωπηλό μαρτύριο. Γιατί αν τα προβλήματα έμεναν στάσιμα στο 33 ή ακόμη και το 60, θα ήμασταν οι νικήτριες της ζωής. Δυστυχώς, υπάρχουν και σήμερα, δυστυχώς υπάρχουν και σήμερα οι ξενώνες προστασίας των σεξουαλικά και λεκτικά. κακοποιημένων γυναικών. Δυστυχώς, υπάρχουν σήμερα πολλές Ζαχαρώ, στην Ελλάδα, την Τουρκία, στην Ευρώπη, σε αναπτυγμένες και υποανάπτυκτες χώρες.

Η συγγραφέας, μας «γνωρίζει» τη Ζαχαρώ, και της ζητά να ξετυλίξει το κουβάρι της ζωής της. Ως παραμύθι μοιάζει η ζωή της, μα το παραμύθι είναι πάντα όμορφο, κι αυτό δεν είναι. Βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, η αφήγηση κυλά στο πρώτο ενικό πρόσωπο και το καθιστά άμεσο, συγκλονιστικό, ανατρεπτικό.

Μια ζωή που αρχίζει πριν τα δέκα της στο χωριό της και καταλήγει στα ενενήντα πέντε της στην Αθήνα, στα Εξάρχεια. Μια γυναίκα που κουβαλά το μπαούλο με τις μνήμες της και το κόκκινο ματωμένο σεντόνι σε πολλούς τόπους. Μαζί της και το βαθύ κόκκινο φόρεμα. Ταινία είναι η ζωή της. Πληρώνει καθημερινά την αμαρτία ότι γεννήθηκε θηλυκό, τρώγοντας ξύλο από τη μάνα της, την Αλκμήνη. Γιατί η Ζαχαρώ έπρεπε να συνηθίσει το ξύλο, να γίνει υπάκουη αφού αργότερα, έτσι κι αλλιώς, θα το τρώει από τον άντρα της, ας ήταν λιγότερο από τον άντρα της. Μια γυναίκα που δέχτηκε τόσο φόβο, τόσο ξύλο, τόσα μη στη ζωή της. Αλλά Και δεν έφτανε αυτό που βίωνε μέσα στο σπίτι της, αλλά είχε και την κοινωνία του χωριού που σιωπούσε, δεν άκουγε, δε συμπαραστεκόταν, και είχε γνώμη για όλα, της. Η Ζαχαρώ έφταιγε για όλα όσα ακολούθησαν στη ζωή της.

Η Αλκμήνη, η Ματίνα, η Βάγια, η Δόμνα, η Μαργαρίτα, η Ζαμπέτα, η Ευλαμπία, Σούλα, η Γαβριέλα Ουσούκοβα-το μόνο πραγματικό πρόσωπο στην ιστορία που τιμήθηκε από το κράτος για την εθνική της Αντίσταση-η Μερόπη και η μικρή Αλκμήνη ήταν οι γυναίκες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη ζωή της. Άλλες αρνητικό, άλλες θετικό, άλλες υποστηρικτικό κι άλλες που έβαζαν συνεχώς αγκάθια στη ζωή της. Άλλες που τις έδωσαν το φιλί της ζωής για ν’ ανεβεί ψηλότερα, κι άλλες που τη γκρέμιζαν. Ο Νώντας, ο πατέρας της, ο Φώτης που ερωτεύτηκε και πλήρωσε πολύ ακριβά αυτό το πάθος της, ο Θόδωρος ο χασάπης και ο πατέρας της Ευλαμπίας, ο Ανέστης, ο Μένιος, και τέλος ο πρόεδρος και άντρας της Νέστωρας Κούβαρης, που, ούτε αυτόν δίνω άφεση αμαρτιών. Πενήντα έξι χρόνια διαφορά στο ζευγάρι μόνο στα θεοκρατικά καθεστώτα μπορείς να συναντήσεις. Μα οι γυναίκες γιατί επέμειναν σ’ αυτό το αλισβερίσι;

Η Ζαχαρώ κατάφερε να ονειρεύεται πολύ αργά στη ζωή της, να γίνει ανεξάρτητη πεταλούδα, με φτερούγες τσακισμένες σε έναν κόσμο που οι γυναίκες ήτανε καταδικασμένες να μείνουν για πάντα κάμπιες.

Το τέλος του βιβλίου είναι ανατρεπτικό. Διαβάζοντας το οι αναγνώστες θα κατανοήσουν, θα προβληματιστούν, θα σκαλίσουν τις στάχτες μιας κοινωνίας που θέλει και επιμένει να κατασπαράζει τα μέλη της, ώστε να γεννηθεί η ελπίδα. Να διώξουμε μακριά τους φόβους και να δώσουμε στα παιδιά μας, μια ομορφότερη, δικαιότερη, κοινωνία. Ν’ ανοίξουν τα σφαλιστά στόματα, και να ξεμανταλωθούν οι κλειστές πόρτες. Να σβήσουμε από το λεξιλόγιο μας τις λέξεις «σιώπα, μη μιλάς, μην ανακατεύεσαι, δεν είναι δική σου δουλειά να σώσεις κανέναν».

«Ο Θεός, η μοίρα, κουραφέξαλα. Μονάχοι μας κανονίζουμε τις ζωές μας, μονάχοι μας διαλέγουμε που θα σκύψουμε το κεφάλι μας»

«Γιατί το αίμα κρύβει μαγεία μέσα του. Αλυσοδένει τους ανθρώπους και αδυνατούν να κοπούν από τη ρίζα τους. Την κουβαλάνε εντός τους με τα καλά και τα άσχημα τους. Το κοινό αίμα της φαμίλιας μας σημαδεύει και μας ορίζει σα δίχτυ αναπόδραστο»

«Την τύχη μας εμείς τη χαλούμε κι εμείς τη φτιάχνουμε»
Καλοτάξιδο να είναι Πασχαλία Τραυλού!

Δημοσιεύθηκε στο Bookia