Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
“Βουβό ποτάμι η οργή/και ο λαός αγρίμι/όταν του παίρνεις Λευτεριά μα και Δικαιοσύνη”.
Ο Οράτιος είχε πει για τη «Ποίηση πώς είναι εικόνα χωρίς λέξεις» ενώ ο Πάμπλο Νερούντα είπε πώς «Η ποίηση δεν ανήκει σ' αυτούς που τη γράφουν, αλλά σε εκείνους που την έχουν ανάγκη. Αυτοί οι δυο ορισμοί μου ήρθαν στο νου όταν διάβαζα τη πρωτόλεια ποιητική συλλογή του Μυτιληνιού ποιητή Θωμά Σουβέλλη «Παλίρροια ψυχής» από τις εκδόσεις Άπαρσις.
Η μοναξιά, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η αγωνία για τα μελλούμενα αλλά και ο έρωτας είναι τα θέματα του. Η αγωνία του για τη κοινωνική αλλαγή είναι εμφανής . Καρδιοχτυπά για τη νέα γενιά που θα ζήσει μέσα στην υποκρισία και την αδικία αν δεν γίνει η έκρηξη που οραματίζεται. Σε ένα κόσμο που τον πρώτο λόγο έχουν οι ισχυροί ενώ στο περιθώριο βρίσκονται πάντα οι ανίσχυροι, ο ποιητής βάζει τις λέξεις του ως « όπλα» για προβληματισμό αυτών που θα τη διαβάσουν. Ξορκίζει το κακό και αφυπνίζει τον αναγνώστη να ξεσηκωθεί, να μην έχει διπλωμένο το κορμί και να δει επιτέλους τον ήλιο της αλήθειας κατάματα. Άλλωστε αυτός δεν είναι ο σκοπός της Ποίησης; Με την Ποίηση δεν ξεσηκώνονταν οι λαοί στα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς, στη Γερμανική Κατοχή, τον εμφύλιο και τη χούντα; Η Ποίηση δεν τους έδινε τη δύναμη για να παλέψουν; Ο Σολωμός, ο Παλαμάς, ο Ρίτσος, ο Λειβαδίτης, ο Βάρναλης και πολλοί άλλοι δεν ήταν αυτοί που υμνούσαν τον αγώνα της λευτεριάς; Μέσα από τη «Παλίρροια ψυχής», οι λέξεις στηλιτεύουν και οι εικόνες ζωντανεύουν ξεδιπλώνοντας ένα άλλο ιδεατό κόσμο, ιδανικό για την ερχόμενη γενιά. Κοινωνικά και παλλαϊκά τα ποιήματα του. Ποιήματα που γεννήθηκαν από τους αγώνες του λαού μας στο διάβα της σύγχρονης Ιστορίας. Και ο ίδιος ο Ποιητής, ζώντας μέσα σε όλο αυτό το δράμα του λαού μάζευε τις λέξεις ως σπόρους στη ψυχή του μέχρι να έρθει η ώρα που θα τις μοιραστεί μαζί μας Τις έριξε στο χαρτί ως παλίρροια που χτυπούν στα βράχια. Ανυπάκουες, απείθαρχες, στηλιτευμένες, ντυμένες με εικόνες που θα πλάσουμε οι ίδιοι. Αλλά και ως σπορά που μέσα από τα αγκάθια θα βγάλει τη σοδειά εκείνη που θα ζήσουμε με την ελπίδα και το όνειρο. Λέξεις κτισμένες και σμιλεμένες από την αλήθεια που οραματίζεται. Στίχοι ελπίδας που κοιτούν και ερωτεύονται το δίκιο που περιμένει όπως οι παρακάτω στίχοι.
“Δεν σκύβω το κεφάλι ούτε στον ουρανό. Θέλω συνέχεια να τον βλέπω.”
“Στον ήλιο ζεσταίνουν τα οράματα. Παίρνουν στην αγκαλιά τους όλα τα παιδιά. Τους μαθαίνουν να ερωτεύονται το δίκιο.”
Οι στίχοι του Θωμά Σουβέλλη κρύβουν νεύρο, δύναμη, παρόρμηση κι έρχονται ως λάβα που καίει το παλιό, το σάπιο και ξαναγεννά το φρέσκο, την επαναστατικότητα που έχουμε χάσει χρόνια τώρα.
Μπορεί αλήθεια να λυτρωθεί ο άνθρωπος μέσα από την Ποίηση; Μπορεί να νιώσει αυτή την απελευθέρωση και να σπάσει τις αλυσίδες; Ναι, η Ποίηση του είναι ικανή να σπάσει τις νοητές αλυσίδες μόνο αν φυσικά μπει ο αναγνώστης σε τούτη τη τελετουργία. Αν θελήσει να απεγκλωβιστεί από τα θέλω και τα πρέπει που μας φόρτωσαν στο DNA μας οι πρόγονοι. Αν έχει την ανάγκη μα δεν ξέρει πώς θα τις σπάσει, τα ποιήματα αυτά είναι ικανά να τα αφανίσει από τη ψυχή του. Χρειάζονται όμως αρκετές αναγνώσεις για να σκαλίσει τη ψυχή. Όχι γιατί είναι δύσκολα νοημάτων, το αντίθετο. Είναι το κατά πόσο ο καθένας μας είναι διαθέσιμος να αφυπνιστεί, να συγκρουστεί με το παρελθόν και να «κτίσει» το νέο. “Μέσα στη νύχτα που τους βλέπει και γελά/τα λόγια των ποιητών ψάχνουν τα μάρμαρα. Πάνω τους ανεξίτηλα θέλουν να χαραχτούν, να μη χαθούν στο πρώτο φύσημα του ανέμου.»
Κάποιους από τους στίχους του μπορεί να τους νιώσει σαν τη θηλιά που τον σφίγγει τον λαιμό αλλά επιβάλλεται να τη νιώσει . Αν θέλει πράγματι να βγει από τον λασπωμένο βούρκο και να ονειρευτεί τον ηλιόλουστο κόσμο μαζί με τον ποιητή, επιβάλλεται πια να πάρει την ατομική ευθύνη για τους επόμενους. Δεν σηκώνει πια η κοινωνία μας το εγώ αλλά το μαζί. Πρέπει να κατεβεί στη κόλαση για να ζήσει τον Παράδεισο. Όπως άλλωστε έχει γράψει και ο Νίκος Καζαντζάκης που φαίνεται πώς έχει επηρεαστεί από τη γραφή του.
Η Ποίηση του αφυπνίζει τον έρωτα για τη ζωή, τη φύση. Γίνεται ευαίσθητος, τρυφερός και μας γαληνεύει. Μας μιλά ακόμη για τη πίστη, το φως που πρέπει να λάμψει πάλι μέσα μας. “Αυτές οι πέτρες δεν βολεύονται στον ίσκιο/θέλουν τον ήλιο της βαθιάς επιθυμίας των ανθρώπων.”
Ο Θωμάς Σουβέλλης γράφει για τον Άνθρωπο. Πιστεύει σ’ αυτόν. Νιώθει και ελπίζει ότι μέσα από τα ποιήματα του θα δει κι αυτός το Φως. Παλεύει, ιδρώνει, αναζητά μέσα από τα κύματα την νηνεμία. Δεν φοβάται αν τον καταπιούν τα κύματα. Φορτισμένος συναισθηματικά αγωνίζεται να ζήσει και να ξαναδεί το Ωραίο, το δίκαιο, τον ήλιο που να φωτίζει ότι άλλοι έχουν σκοτεινιάσει με τη δική μας ευθύνη. Αξίζει άραγε να ζεις μονάχος σου; Είναι όμορφος αυτός ο κόσμος αν δεν υπάρχει το οξυγόνο της αλληλεγγύης των λαών; Μου άρεσε ο στίχος «Εσύ να γίνεις το οξυγόνο για τις γενιές που φτάνουν» ρίχνοντας την ευθύνη στον διπλανό του δίνοντας του συγχρόνως το ταρακούνημα, τη δύναμη πώς, ναι, μπορεί να παλέψει για τα παιδιά του. Δεν είναι το αδύναμο ανθρωπάκι που οι άλλοι τον ορίζουν πώς θα πορευτεί.
«Το εγώ γεννά αδικία, τρώει τις σάρκες της ζωής, η ιδιοτέλεια γκρεμίζει τους οίκους μας.»
Γράφει όμως και για τον Έρωτα που ξεχώρισα και σας το καταθέτω: «Με το μύρο σε άλειψα /με τα μάτια του έρωτα/σε παγίδεψα. Πάντα με αυτά εσένα να θωρώ.» ή «Οι Μοίρες λαμπάδες γίνονται, φωτίζουν τη ζήση και έπειτα σφάζονται μέσα σε λυγμούς οδύνης.»
Αλήθεια; Μπορούμε να ζήσουμε σε μια κοινωνία με όραμα; Μια κοινωνία που να κυριαρχούν το δίκιο, η ισονομία, η αγάπη και η αλληλεγγύη; Μπορούμε να αγαπήσουμε τον Άλλο και να του πιάσουμε το χέρι να πορευτούμε μαζί προς την δική μας Ιθάκη; Να ακούμε νότες και να απαγγέλουμε Ποίηση; Αν δεν φύγουν οι ισχυροί, λίγο ακατόρθωτο αφού αυτούς ψηφίζουμε, αυτούς φοβόμαστε και από αυτούς εξαρτιόμαστε. Ως κλείσιμο της πρότασης σας καταθέτω στίχους από ένα ποίημα του:
Μια σκέτη πλάνη η ζωή/ εκμετάλλευση και αίμα/ Ζωή μόνο οι έχοντες,/ δίκιο ή δικαιοσύνη/λογής λογής ανήθικοι/ δακρύζουν μα δεν πείθουν….
Μην κλαις και μην οδύρεσαι/ μην κλαις πια αν δεν αλλάξεις/ Γιατί αν δεν ξεσηκωθείς/ φτωχός θα είσαι μια ζωή/ στης ένδειας τη μιζέρια/.
Δικά σου είναι τα όνειρα/δικά σου τα χαίρια/ δικιά σου είναι και η ζωή/μην ψάχνεις στα σκουπίδια.
Ευθύνες έχεις πρώτος συ/κρεμάς και τα παιδιά σου/ με κείνους κει που ψήφισες/ και χάνεις τη δουλειά σου….
Καλοτάξιδη να είναι η ποιητική σου συλλογή Θωμά Σουβέλλη! Περιμένω την επόμενη….