Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα φέρνει πάλι στα χέρια των αναγνωστών η δημοσιογράφος-συγγραφέας του πολύ πετυχημένου βιβλίου «Ιφιγένεια» από τις εκδόσεις Ψυχογιός. «Ο Θλιμμένος Σεπτέμβρης» λοιπόν έρχεται να ταράξει τα νερά της μνήμης θυμίζοντας στους περισσότερους από μας τα συγκλονιστικά αιματηρά γεγονότα της 1ης του Σεπτέμβρη του 2004. Τότε είχαμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ζούσαμε όλοι μας σε μια άλλη διάσταση έχοντας τα πολλά έργα στην Ελλάδα κι αυτό το γεγονός για τους περισσότερους πέρασε με ψιλά γράμματα. Ένα τρομοκρατικό χτύπημα από τους Τσετσένους αυτονομιστές κάνοντας αντίποινα για τα δικά τους θύματα στην Τσετσενία όταν εισέβαλλαν τα ρώσικα τανκς με σκοπό την επιβολή τους στη χώρα. Κι όπως πάντα όλοι αναρωτιόμαστε «Τι έφταιγαν τα αθώα παιδιά και οι υπόλοιποι πολίτες; Γιατί να πληρώνουν πάντα οι αθώοι τα πολιτικά παιχνίδια των μεγάλων από όπου κι αν προέρχονται;» Είναι πολύ μακριά το Μπεσλάν να διαβάσουμε ένα τέτοιο βιβλίο μπορεί να πουν κάποιοι που διαβάζοντας το μπορεί να τους φέρουν άσχημες εικόνες. Να στενοχωρηθούν. Αυτοί που κοιτούν μόνο έξω από την εξώπορτα τους και δεν τους ενδιαφέρει το τι συμβαίνει δίπλα τους. Πολύ καλά έκανε λοιπόν η συγγραφέας που ασχολήθηκε με ένα τέτοιο συγκλονιστικό θέμα γιατί αν αδιαφορούμε θα έρθει στο σπίτι μας, στη χώρα μας και δεν θα καταλάβουμε πότε και γιατί. Δυστυχώς τις μέρες που διάβαζα αυτό το δυνατό βιβλίο συνέβησαν τα τρομοκρατικά χτυπήματα στη Νέα Ζηλανδία και την Ολλανδία με θρησκευτικά όμως κίνητρα. Κάθε μέρα ακούμε και κάτι παρόμοιο που μας τρομάζει.
Η Μαρία Τσακίρη στον πρόλογο του βιβλίου ιστορεί πώς και γιατί έγραψε αυτό το βιβλίο, για την έρευνα που έκανε πολλά χρόνια τώρα ως δημοσιογράφος με βίντεο, φωτογραφίες, μαρτυρίες και άρθρα και τα είχε φυλαγμένα σε ένα φάκελο στην επιφάνεια εργασίας και την καλούσε να τον ανοίξει. Και άνοιξε ο φάκελος ξεδιπλώνοντας συναισθήματα μέσα από την πραγματικότητα και την μυθοπλασία. Οι ήρωες της είναι τόσο ζωντανοί που μας παρασύρουν στην ζωή τους και νιώθουμε μαζί τους όλη τη τραυματική εμπειρία συμπάσχοντας μαζί τους. Ζωντανοί διάλογοι, γλώσσα που σε ταξιδεύει άλλοτε σε όμορφα τοπία και άλλοτε σε σκηνές που θα ήταν άνετα μέρος κινηματογραφικής ταινίας.
Εκτός όμως από το τρομοκρατικό χτύπημα στο Μπεσλάν, η Μαρία Τσακίρη το προχώρησε πιο δυναμικά. Διεισδύοντας στην ψυχή των ηρώων της το βιβλίο ξετυλίγει σκηνές σαν να βλέπουμε ένα αστυνομικό θρίλερ, ένα βιβλίο που γίνεται γροθιά στο στομάχι με περιγραφές για το τράφικινγκ και την παιδική πορνογραφία, για την οδυνηρή αλήθεια που αγνοούμε γιατί δεν θέλουμε να πιστέψουμε ότι είναι αληθινά και μπορούν να συμβούν και στην δική μας μικρή κοινωνία. Κανείς δεν γλιτώνει αλήθεια αν δεν είναι ενημερωμένος για το πρόβλημα. Πολλές φορές αποφεύγουμε να διαβάζουμε τέτοια βιβλία και κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας. Ο φόβος να ταρακουνηθούμε ως υπεύθυνοι πολίτες μας κάνει να μετατοπίζουμε το πρόβλημα στους άλλους. Μεγάλο λάθος.
Για να μην σας αγχώσω και σας απογοητεύσω υπάρχουν πολλές όμορφες στιγμές μέσα σ’ αυτό το βιβλίο. Ζούμε τους έρωτες και τις αγάπες των ηρώων, γνωρίζουμε τη γιαγιά Αθηνά, τον Αλέξανδρο Πούσκιν για την αγάπη του στον ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική ιστορία αλλά και το ταξίδι του ήρωα Αλέξανδρου ως συγγραφέας, μαθαίνουμε για το καφέ του Πούσκιν, το άρωμα και την αρχοντιά της Μόσχας και της Αγίας Πετρούπολης και για τα μουσεία τους. Ένιωσα πώς αποφορτίστηκα διαβάζοντας τα.
Πληροφορούμαστε ακόμη ως αναγνώστες για πολλά σημαντικά θέματα που αγνοούμε χωρίς να μας κουράζει, χωρίς να γίνεται εγκυκλοπαίδεια ή ένα δημοσιογραφικό ντοκιμαντέρ που ενώ η συγγραφέας το κατέχει, το απέφυγε αριστοτεχνικά. Η αξία που έχει το βιβλίο όμως είναι τα μηνύματα του και αυτός είναι ο ρόλος του βιβλίου. Η πλοκή και οι ήρωες, μυθοπλαστικοί ή αληθινοί, η ορθογραφία και γενικά η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας είναι κι αυτά απαραίτητα για την επιτυχία ενός βιβλίου. Άλλωστε η «Ιφιγένεια», το πρώτο της βιβλίο είχε μεγάλη επιτυχία. Αυτό που έχει και τη μεγαλύτερη αξία στο «Θλιμμένο Σεπτέμβρη», είναι το αισιόδοξο μήνυμα που δίνει προς το τέλος της ιστορίας. Ότι ακόμη και μπροστά στη μεγαλύτερη οδύνη που έζησαν οι ήρωες, στην πιο φριχτή απώλεια, ο κάθε άνθρωπος έχει χρέος να προχωρήσει, να σφίξει τα δόντια, να διώξει τους εφιάλτες και να χαμογελάσει. Να νικήσει τους φόβους του και να νιώσει την αληθινή αγάπη, τον έρωτα, τη φιλία που είναι η μόνη γιατρειά. Έχουμε δικαίωμα όλοι μας στην ζωή παίρνοντας δύναμη και κουράγιο από τον Αλέξανδρο, την Ελένα, τη Ροζάννα, την Αναστάζια και τον Ιβάν ως πρότυπα. Πολλές φράσεις σημείωσα διαβάζοντας το μα καταθέτω αυτές τις δυο για να σας προδιαθέσω να τις ανακαλύψετε μόνοι σας.
«Πώς μπορεί κανείς να εξοικειωθεί με την ιδέα του θανάτου;»
«Τι θα’ λεγες να γεμίσουμε τον χώρο με χαμόγελα και να αφήσουμε τα φαντάσματα από έξω;»
Πάντα νιώθω και πιστεύω πώς η λήθη δεν έχει χώρο στη ζωή μας. Η μνήμη μας προστατεύει από τα λάθη του παρελθόντος. Σ΄αυτό το βιβλίο βίωσα όλη αυτή την μνήμη μαζί με τους ήρωες και είδα το πόσο δύσκολο είναι να διαχειριστεί κάποιος αυτό το σοκ ακόμη και μετά από πολλά χρόνια. Θα βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα μόλις το διαβάσετε γιατί αξίζει την προσοχή σας. Ποτέ δεν ξέρουμε τι μας επιφυλάσσει το μέλλον.