Η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη γεννήθηκε στην Αθήνα τον Νοέμβριο του 1963. Εργάστηκε είκοσι επτά χρόνια στον ΟΤΕ. Μαθήτευσε δίπλα στον Ποιητή, πολιτικό και πρεσβευτή της Unesco Γιάννη Κουτσοχέρα. Άρθρα της έχουν δημοσιευτεί σε έντυπες και ηλεκτρονικές εφημερίδες του νομού Πιερίας. Συνεργάζεται με την ηλεκτρονική ενημερωτική ιστοσελίδα e-pieria, είναι ανταποκρίτρια του Bookia στην Πιερία και Τήνο. Είναι μέλος της Παγκόσμιας Ένωσης Ποιητών, PEN Greece (επιτροπή γυναικών συγγραφέων), Δίκτυο Γυναικών Συγγραφέων κατά της έμφυλης βίας και γυναικοκτονιών «Η φωνή της», του Συλλόγου ΑΜΚΕ-Οι φίλοι του Μουσείου πόλης Κατερίνης, του Συλλόγου Μικρασιατών Πιερίας και μέλος ΔΣ Γονέων και Κηδεμόνων 5ου Λυκείου Κατερίνης.
Επιμέλεια:
Θεοχάρης Μπικηρόπουλος
Συγγραφέας -Blogger
Έγραψε το πρώτο της ποίημα σε ηλικία 10 ετών. Την εμπνέει η ιστορία της πατρίδας μας, γράφει για να να επικοινωνήσει τους προβληματισμούς της. Η ποίηση γι΄ αυτήν είναι πολιτική πράξη, γι΄ αυτό -πιστεύει ότι-στην εποχή που ζούμε δεν δικαιούμαστε να είμαστε μακριά από την κοινωνία, κλεισμένοι στη γυάλα μας".
Τα κριτήρια με τα οποία επιλέγει ένα βιβλίο είναι το συνολικό έργο και η θεματογραφία του συγγραφέα.
Πως ξεκίνησε το συγγραφικό/εκδοτικό σας ταξίδι;
Το πρώτο μου ποίημα το έγραψα το 1973 σε ηλικία των 10 χρονών όταν στα γεγονότα της Νομικής χτύπησαν τον Δάσκαλό μου και Ποιητή, μετέπειτα Πρέσβη της Ουνέσκο Γιάννη Κουτσοχέρα, με αποτέλεσμα να χάσει το ένα του μάτι. Το σοκ ήταν μεγάλο. Το πρώτο μου ποιητικό βιβλίο εκδόθηκε το 1987, αυτοέκδοση . Τα βιώματά μου δίπλα του μου δημιούργησαν την ανάγκη της γραφής.
Tι σας εμπνέει;
Με εμπνέει η ιστορία της χώρας μου, το περιβάλλον που εμείς οι άνθρωποι το χαλάσαμε, οι μνήμες, ο έρωτας αλλά και η Τήνος, το αγαπημένο μου νησί.
Γιατί αυτό που γράφετε θέλετε να το μοιραστείτε με τον κόσμο;
Για να επικοινωνήσω τους προβληματισμούς μου, να πάρουν τα μηνύματα που απορρέουν από το γραπτό μου.
O Charles Baudelaire, σε μία περίοδο που τα όρια της λογοτεχνίας και της ποίησης ήταν συγκεχυμένα, είχε γράψει «Να είσαι ποιητής, ακόμη και στον πεζό λόγο». Στη σημερινή εποχή, υπάρχουν όρια ανάμεσα στην ποίηση και στην πεζογραφία;
Η αλήθεια είναι ότι ο ποιητής μπορεί άνετα να γράψει πεζό, μεταφέροντας σε αυτό τον ποιητικό λόγο. Το αντίθετο γίνεται σπάνια. Στο ποίημα πρέπει να είσαι πιο συγκεκριμένος, πιο αφαιρετικός. Στο πεζό, ο συγγραφέας απλώνεται και δείχνει στον αναγνώστη το πλούσιο λεξιλόγιο του, αλλά και μηνύματα πιο αναλυτικά, που τον δεσμεύει η ποίηση. Δεν μου αρέσει το ποίημα να είναι δισέλιδο. Καλύτερο να γράψεις διήγημα. Συνοπτικά για μένα υπάρχουν όρια.
Που σας βρίσκει η ποίηση;
Έχω κάποια ποιήματα, αδημοσίευτα ακόμη, θέλουν περισσότερη δουλειά. Ως μέλος του δικτύου γυναικών συγγραφέων κατά της έμφυλης βίας και γυναικοκτονιών, «Η Φωνή της», έχω επηρεαστεί και έχω γράψει αρκετά ποιήματα. Άλλα θέματα είναι ο ποιητής, η γλώσσα, η λέξη αλλά και οι πρόσφυγες. Για να χτυπήσω το καμπανάκι σε όλους μας ότι είμαστε εν δυνάμει πρόσφυγες. Μην ξεχνούμε ότι η χώρα μας την έζησε την προσφυγιά. Για μένα η Ποίηση είναι πολιτική πράξη. Στην εποχή που ζούμε δεν δικαιούμαστε να είμαστε μακριά από την κοινωνία, κλεισμένοι στη γυάλα μας.
Μιλήστε μας για το (καινούριο) βιβλίο σας .
Το τελευταίο βιβλίο μου, που εκδόθηκε το 2023 από τις εκδόσεις Οξύνοια, είναι διηγήσεις του παππού μου που εξιστορεί τα χρόνια της οικογένειας από τότε που ξεκίνησε στο Σούλι μέχρι και το 1961 που πέθανε. «Κίτρινες κρυφές σελίδες» λέγεται γιατί βρήκα το τετράδιο σε ένα σεντούκι, κιτρινισμένο από τον χρόνο. Κρυφές γιατί όλοι τα μέλη της οικογένειάς μου έχουν μεγάλη ιστορία από το 1821 μέχρι τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Το μόνο πρόσωπο που ήταν γυναίκα ήταν η συνονόματή μου γιαγιά Μαγδαληνή που έζησε τα τραγικά ιστορικά γεγονότα. Το δεύτερο βιβλίο είναι του συντρόφου μου Γιάννη Σαμοθράκη, ο οποίος απαθανάτισε το νησί του και εγώ το συνοδεύω με κείμενα και ποιήματα. Και αυτό από τις εκδόσεις Οξύνοια.
Τι πιστεύετε ότι αποκομίζει από το βιβλίο σας ο αναγνώστης ;
Γνώση της ιστορίας, συναισθήματα και προβληματισμό
Τα έργα σας, αποτυπώνουν –και- την εποχή τους, (την περίοδο της δημιουργίας);
Γράφω ιστορικά βιβλία άρα σκαλίζω τις μνήμες. Εννοείται αποτυπώνω την εποχή.
«Αν ένα πουλί μπορούσε να πει με ακρίβεια τι τραγουδάει, γιατί τραγουδάει, και τι είναι αυτό που τραγουδάει, δεν θα τραγούδαγε», είπε ο Πωλ Βαλερύ. Η ποίηση που «δεν καταλαβαίνουμε» ποιους αφορά;
Η ποίηση σίγουρα πρέπει να γράφεται ώστε να την καταλαβαίνουμε, όπως οι μεγάλοι ποιητές μας που οι μεγάλοι συνθέτες μας έχουν μελοποιήσει και έγιναν κτήμα του λαού. Άλλο όμως είναι να γράφεις ποιήματα απλά με βαθιά νοήματα που να σε ξεσηκώνουν, που να τα κάνεις κτήμα σου, που να έχουν τα ποιητικά χαρακτηριστικά κι άλλο να γράφεις «Αρνάκι άσπρο και παχύ……»
Τα τελευταία χρόνια, με όσα ζούμε, έχετε επηρεαστεί στη σκέψη;
Και ποιος δεν επηρεάζεται με όλα αυτά που συμβαίνουν στη χώρα μας αλλά και παγκόσμια; Περισσότερο επηρεάζονται οι δημιουργοί που γεμίζουν το σεντούκι της ψυχής τους και πνίγονται αν δεν απελευθερωθούν.
Επηρέασε την πολιτική σας σκέψη; Έχετε αναθεωρήσει κάτι σε σχέση με τις πολιτικές πεποιθήσεις σας;
Ανήκω στον αριστερό χώρο και δεν το έχω κρύψει. Είμαι σταθερή στις απόψεις μου και δεν περπατώ σε δυο πεζοδρόμια ανάλογα με το συμφέρον μου. Για μένα προέχει ο Άνθρωπος, η κοινωνία. Όσο δοκιμάζονται και οι δυο, εγώ θα συνεχίζω να γράφω, να αγωνίζομαι. Προτιμώ να πάω σε μια σπηλιά να κρυφτώ παρά να αναθεωρήσω την πολιτική στάση ζωής μου.
Ποιο θεωρείτε ως το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι συνάνθρωποί μας, οι φίλοι, οι γείτονές σας;
Τον βιοπορισμό, την πτώση αξιών και ιδανικών μπροστά στο εύκολο κέρδος, τη σήψη και τη διαφθορά. Πού πάμε ως λαός, μέχρι πότε θα δεχόμαστε ότι μας σερβίρουν αμάσητο;
Με ποιον/ποια πολιτικό θα θέλατε να βγείτε για φαγητό ή ποτό και θα θέλατε να του/της πείτε όλα όσα πιστεύετε ότι πρέπει να ακούσει ένας πολιτικός;
Θα ήθελα με δυο ανθρώπους του Πολιτισμού. Τη Μελίνα και τον Θάνο Μικρούτσικο που δυστυχώς δεν ζουν πια. Αν και είμαι τυχερή που μίλησα μαζί τους. Η τρίτη που θα επέλεγα που δεν είναι πολιτικός αλλά η αντιδήμαρχος Πολιτισμού και Τουρισμού, η Ελίνα Διαμαντοπούλου που έχει μόνο τρεις μήνες που ανέλαβε και θέλω να της πω το παράπονό μου για την πόλη μας.
Τι θα του λέγατε για τον πολιτισμό, τις τέχνες και ιδιαίτερα για το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία;
Θα της έλεγα για την Αστική Σχολή που κινδυνεύει, για το Τσαλοπούλειο, για την ίδρυση του Μουσείου Πόλης Κατερίνης και για κάποιες ιδέες που μπορούν να γίνουν με τη στήριξη του έμψυχου πολιτιστικού δυναμικού της πόλης. Είναι ντροπή να πηγαίνουμε σε άλλες πόλεις και να βλέπουμε αξιόλογα μουσεία και να μην έχει η πόλη μας. Είναι ντροπή για την πόλη να έχει λαογραφικό μουσείο η Κουντουριώτισσα και η Νέα Τραπεζούντα το Μουσείο του Μαστόδοντα και εμείς να έχουμε να δείξουμε το πάρκο και τον πεζόδρομο. Δεν θα μας «σώζει» συνέχεια η παραλία και το Αρχαίο Δίον. Και γι αυτό έχουν ευθύνη οι πολιτιστικοί σύλλογοι της πόλης. Μπορεί ο δήμος να βοηθήσει τους φίλους του Μουσείου Πόλης Κατερίνης ώστε να πραγματοποιήσουν τον σκοπό τους για το κοινό συμφέρον. Να παρέμβει στο υπουργείο Πολιτισμού για τους Μακεδονικούς Τάφους του Κορινού. Είναι ντροπή να μην είναι ανοικτή η έκθεση γλυπτών του Καλεβρά και η Δημοτική Πινακοθήκη με τόσες δωρεές ντόπιων εικαστικών, στην Αστική Σχολή. Μπορούν να γίνουν πολλά για το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία και συμφωνώ μ’ αυτά που είπε ο ποιητής Αντώνης Σκιαθάς στην τελευταία επίσκεψη στην πόλη μας. Για μένα πρέπει οι πολιτικοί να εμπνεύσουν τους συμπολίτες να ασχοληθούν με το βιβλίο. Η προηγούμενη διοίκηση του δήμου έκανε πολλά βήματα για τη δημοτική βιβλιοθήκη αλλά οι ανάγκες των καιρών απαιτούν και άλλα βήματα. Όταν ο κάθε αντιδήμαρχος Πολιτισμού αφήνει τη σφραγίδα του στον τόπο, θα φτάσουμε στο σημείο που επιθυμούμε. Υπάρχουν πολλές πληγές που εύχομαι να κλείσουν γρήγορα.
Πως «ονειρεύεστε» το συγγραφικό σας μέλλον; Τι θα θέλατε να σας συμβεί;
Έχω εκδώσει 13 βιβλία, έχω συμμετάσχει σε συλλογικά έργα, είμαι ανταποκρίτρια του Bookia στην Πιερία και την Τήνο. Ήδη υπάρχουν ανέκδοτα ποιήματα και μυθιστορήματα στο συρτάρι. Και δεν σταματώ να γράφω. Είμαι γεμάτη μέσα μου και ότι καλό θέλει να έρθει, καλοδεχούμενο. Η ενεργή πολιτισμική δράση στα δρώμενα της πόλης σου δημιουργεί ερεθίσματα.
Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας Έλληνες και ποιοι ξένοι συγγραφείς και ποια βιβλία τους είναι τα αγαπημένα σας;
Έχω διαβάσει πάρα πολλά βιβλία, είναι μακρύς ο κατάλογος. Από τους ποιητές ξεχωρίζω τον Ελύτη, τον Λειβαδίτη, τον Ρίτσο, τον Τίτο Πατρίκιο, και τον Βάρναλη. Από συγγραφείς ξεχωρίζω την Ελένη Πριοβόλου, τον Ισίδωρο Ζουργό, τη Μαίρη Κόντζογλου, την Κατερίνα Καριζώνη και τη Ρέα Γαλανάκη χωρίς να αποκλείσω πολλούς αγαπημένους, παλιότερους και νεότερους. Από ξένη λογοτεχνία προτιμώ τους μεσογειακούς, που αγγίζουν την ιδιοσυγκρασία μου. Να με συμπαθούν όσοι φίλοι συγγραφείς και ποιητές δεν αναφέρθηκαν. Έχω δείξει την αγάπη μου για το έργο τους με τις κριτικές μου.
Με ποια κριτήρια επιλέγετε ένα βιβλίο;
Με το συνολικό έργο τους και την θεματογραφία.
Ποιο βιβλίο διαβάσατε τελευταία;
Της αρχαιολόγου Πολυξένης Βελένη «Το ζαρκάδι του Ολύμπου», από τις εκδόσεις Καστανιώτη, που δυο κεφάλαιά του κάνει αναφορά στον Όλυμπο και την Κατερίνη, την εποχή του Β’ παγκόσμιου και τον εμφύλιο. Ένα υπέροχο βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί.
Τι φοβάστε πιο πολύ από όλα σαν άνθρωπος;
Τις αρρώστιες της οικογένειας και τους πολέμους. Αυτή τη στιγμή είμαστε στο κέντρο των πολέμων. Από βορρά έχουμε την Ουκρανία και τη Ρωσία και ανατολικά το Ισραήλ και τη Γάζα. Είμαι αντίθετη που μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα να βοηθά αμυντικά την Ουκρανία και το Ισραήλ, επειδή το ζητούν οι μεγάλες δυνάμεις. Δεν μας περισσεύει κανείς για να θυσιαστούμε μ’ αυτόν τον τρόπο. Αν πατηθεί ένα κουμπί απειλείται ο πλανήτης. Δεν θέλω να ζω μ’ αυτό το βάρος γιατί είναι εμπόδιο στην ειρήνη και τη δημιουργία.
Τι σας γεμίζει πιο πολύ: η τέχνη, η φιλοσοφία, ο χριστιανισμός, η μουσική, ο έρωτας; Κάτι άλλο;
Σίγουρα πρώτα ο έρωτας γιατί από εκεί ξεκινούν τα πάντα. Αν είσαι ερωτευμένος, η Τέχνη και η μουσική ακολουθούν.
Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο προτέρημα ενός άντρα;
Θα σου πω τρία προτερήματα: Η ειλικρίνεια, ο σεβασμός στη γυναίκα του και η τρυφερότητα.
Ποιο θεωρείτε το μεγαλύτερο προτέρημα σε μια γυναίκα;
Η ειλικρίνεια και η αφοσίωση.
Τι εκτιμάτε περισσότερο στους φίλους σας;
Τον σεβασμό, την ειλικρίνεια, τη σταθερότητα των απόψεων.
Τι σημαίνει για εσάς ευτυχία;
Να είμαι καλά με τους ανθρώπους μου, με τους φίλους μου. Μπορώ και με τα πολλά και με τα λίγα. Αν η οικογένειά μου είναι καλά, αν έχω καλούς φίλους δίπλα μου, είμαι ευτυχισμένη.
Τι απεχθάνεστε περισσότερο;
Δεν ανέχομαι την προδοσία και το ψέμα. Δεν ανέχομαι τους κυρ-Παντελήδες που φοβούνται να πάρουν την ευθύνη, που φοβούνται να βγουν στους δρόμους για να τα έχουν καλά με όλους.
Το προσωπικό σας απόφθεγμα;...
Θα πω δυο συνθήματα που τα χρησιμοποιώ ως αποφθέγματα. «Η πένα είναι το μοναδικό μας όπλο» και «Είμαστε γυναίκες, είμαστε συγγραφείς, δεν μπορούμε να μείνουμε αμέτοχες».
Είναι συνθήματα του Δικτύου των γυναικών συγγραφέων κατά της έμφυλης βίας και γυναικοκτονίας «Η Φωνή της», του οποίου είμαι μέλος.