«Ζωή σε Θαλασσσταλιές»: Ένα… νησιώτικο μυθιστόρημα

Της Τέσυς Μπάιλα

Η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη, γνωστή για τις ποιητικές της συλλογές, μας συστήνεται, για πρώτη φορά, ως μυθιστοριογράφος με το βιβλίο της «Ζωή σε θαλασσοσταλιές» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Έναστρον με μια ιστορία που εκτυλίσσεται στην Τήνο, τον τόπο που ζει τα καλοκαίρια της και αγαπάει ιδιαίτερα.

Η πρωταγωνίστρια του βιβλίου της η Μαριγώ γεννήθηκε την εποχή του ελληνικού Εμφυλίου, έχει κόρη τη  Μαρουσώ και σύζυγο τον Γιακουμή, ο οποίος χάνεται κι εκείνη παίρνει τη ζωή στα χέρια της, υπομένοντας καρτερικά τις ατυχίες. Είναι γενναία και ευαίσθητη, είναι ο άνθρωπος που αγωνίζεται να επιβιώσει και να ζήσει μια ζωή καλύτερη έστω κι αν το πεπρωμένο μιας ολόκληρης εποχής αντιτίθεται στην προσπάθειά της αυτή.

Η Μαριγώ μάς εξομολογείται την περιπέτεια της ζωής της στην Τήνο, από τότε που ήταν παιδί μέχρι το γάμο της με τον Γιακουμή. Μια ζωή που εξελίσσεται κοντά στους ανεμόμυλους, ένα στοιχείο ουσιαστικό όπως προδίδει και το εξώφυλλο του βιβλίου. Οι ανεμόμυλοι είναι η συντροφιά και ο ακροατής της, όταν πηγαίνει κοντά τους γαληνεύει και ακριβώς για το λόγο αυτό η Μαριγώ γυρίζει πάντα κοντά τους.

Αυτό όμως είναι μόνο το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινείται η αφήγηση. Επί της ουσίας η συγγραφέας βρίσκει την ευκαιρία να καταγγείλει την κοινωνική καταπίεση, τον αυταρχισμό της εξουσίας απ’ όπου κι αν προέρχεται, δασκάλους, γονείς, πολιτειακό καθεστώς. Ταυτόχρονα όμως το βιβλίο αποτελεί ύμνο στον έρωτα και στην οικογενειακή αγάπη, στους δεσμούς των γειτόνων, στην αλληλεγγύη, στην υπομονή και στο όνειρο.

Τοπικές συνταγές, έργα μαρμαροτεχνικής, οδοιπορικά και διαδρομές, στοιχεία λαογραφικά, κοινωνικές προκαταλήψεις και νοοτροπίες είναι μόνο μερικά από τα στοιχεία εκείνα που δίνουν ζωή στο μυθιστόρημα αυτό, κάνοντας έτσι πιο παραστατική την αφήγηση. Το βιβλίο άλλωστε έχει έντονο τοπικό άρωμα. Στην ουσία μας ξεναγεί σε όλα τα όμορφα μέρη του νησιού. Η συγγραφέας επιχειρεί μια νοσταλγική αναδρομή στην επαρχιακή ζωή στο δεύτερο μισό του εικοστού αιώνα, μέσω γλαφυρών περιγραφών των γεγονότων, των συναισθημάτων και των τοπίων που σημάδεψαν τη ζωή και τη μνήμη της ηρωίδας, κι έχει, σε μερικά σημεία, αυτοβιογραφική βάση.

Ένα βιβλίο με κινηματογραφικές εναλλαγές αφιερωμένο σε όλους όσοι η μοίρα τούς ανάγκασε να ζήσουν μια ζωή γεμάτη νοτιά και θαλασσινή αρμύρα, μια ζωή μοιρασμένη σε άπειρες θαλασσοσταλιές.

Απόσπασμα:

«… Η Μαρουσώ μου γεννήθηκε μία Παρασκευή στις δώδεκα του Γενάρη, και ώρα πέντε και μισή το απόγευμα. Ήταν όμορφο μωρό, θυμάμαι, κουρασμένο μα φεγγαρόλουστο, γιατί γεννήθηκε από έρωτα. Που δεν ήξερα τίποτα από έρωτα και τον έμαθα από κείνον.[…] Μαρουσώ θα έβγαινε. Το όνομα της πεθεράς μου. Μου άρεσε, μα εγώ θα ήθελα Κλειώ, ταίριαζε αυτό το όνομα στο μωρό μου. Σαν μούσα ήτανε και τα ματάκια της τόσο λαμπερά, σαν τον ήλιο του Αιγαίου! Ποιος θα μπορούσε όμως να δεχτεί ένα όνομα από το πουθενά; Όποιος θα το άκουγε θα ’ψαχνε απ’ το σόι του Γιακουμή αν το είχε καμιά γιαγιά, προγιαγιά, ήξεραν όλα τα θηλυκά ονόματα. Θα σκεφτόντουσαν μήπως πήγαμε σε καμιά αγία, μήπως έγινε τάμα. “Τότε πώς σου ήρθε;” θα μου λέγανε και θα με κεραύνωνε όλο το χωριό…»