Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η αγάπη είναι αγκάθι και πληγώνει

Το φωνάζω να το ακούσουν οι γυναίκες

Την Πασχαλία Τραυλού την παρακολουθώ από το πρώτο της βιβλίο «Με μπαλαντέρ τη μοναξιά» και τη θαυμάζω για την συγγραφική της πορεία. Μέχρι τώρα δε μπορώ να διαλέξω ποιο μου άρεσε περισσότερο γιατί το καθένα της είναι ξεχωριστό. Μετά από το δυνατό της μυθιστόρημα «Άγγελοι από στάχτη», έρχεται να μας συγκλονίσει με τη «Γιατρίνα» της, από τις εκδόσεις Διόπτρα. Γροθιά στο στομάχι των σύγχρονων γυναικών. Κάποιες φορές διαβάζουμε παρόμοια βιβλία και νιώθουμε ότι είμαστε πολύ τυχερές. Νιώθουμε αποτροπιασμό γι’ αυτά που τραβούσαν οι γυναίκες τότε, το 1911-1919, χρονιές που διαδραματίζεται αυτή η αληθινή ιστορία. .Όχι πως τη σημερινή εποχή δεν υπάρχουν γυναίκες που είναι θύματα των αντρών, που δεν κακοποιούνται λεκτικά ή σωματικά. Η Τραυλού μας ταξιδεύει στο Ναγκιρέβ, στην Ουγγαρία. Χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά από μας αλλά η πέννα της μηδενίζει απόσταση και χρόνο. Πολλές φορές διαβάζοντας το, συμπόνεσα τις γυναίκες, νευρίασα με τους άντρες αλλά έριξα ευθύνες και στις ίδιες που ήταν δέσμιες του παπά και του Θεού, που κρεμούσαν παθητικά τις δικές τους ζωές αλλά και των παιδιών τους. Υπέμειναν απάνθρωπα βασανιστήρια στα χέρια τους και δε τολμούσαν ν’ απαλλαχτούν από αυτούς. »Κανένα απ’ τα κορίτσια σ’ αυτόν τον τόπο δεν τολμά να ορθώσει το ανάστημα του ή να δραπετεύσει από το προδιαγεγραμμένο πεπρωμένο του, του αρέσει δεν του αρέσει ο γαμπρός. 

Ένα ακόμη βιβλίο του Γιώργου Πολυράκη έφτασε στο τέλος του. Δοκιμασμένος συγγραφέας, έχω διαβάσει πολλά βιβλία του και τον επιλέγω αμέσως, χωρίς να διαβάσω την περίληψη του βιβλίου. Το εξώφυλλο δεν μπορούσα να μη το κοιτάξω αφού το βιολί σίγουρα θα δήλωνε την παρουσία του μέσα στις 415 σελίδες του.

Βλέπεις πως η αλήθεια πολλές φορές μπορεί να αλλάξει πλευρά; Είδες πως πολλές φορές μας παρασύρουν οι επιθυμίες μας, πως μας κάνουν να βλέπουμε μονάχα τη μια πλευρά των γεγονότων; Εκείνη που μας βολεύει;» σελίδα 369

Τον Νίκο Λαγκαδινό τον γνώρισα πριν πολλά χρόνια, όταν ήμουν εκκολαπτόμενη αρθρογράφος και έγραφα στην Εξόρμηση γι αυτά που με απασχολούσαν εκείνη την εποχή. Ήταν ο άνθρωπος που μου δίδαξε πολλά ώστε να βελτιωθώ συγγραφικά. Δεν γράφω αυτή τη γνώμη για να του δείξω την ευγνωμοσύνη μου. Αυτή τη γνωρίζει.

Ήμουν από τις τυχερές αναγνώστριες που παρέλαβα την «Εβόρα», το νέο βιβλίο του Κώστα Κρομμύδα από τις εκδόσεις Διόπτρα, με αφιέρωση. Γράφει ο συγγραφέας: «Εύχομαι να βρεις κάποτε τη δική σου Εβόρα». Και τη βρήκα διαβάζοντας αυτό το δυνατό αλλά συνάμα ευαίσθητο βιβλίο. Πράγματι ο Κώστας Κρομμύδας μ’ αυτό του το βιβλίο με οδήγησε σε άλλα μονοπάτια. Άγγιξε αυτό το κομμάτι που έκρυβα μέσα μου πολύ καιρό τώρα.