Αντώνης Χαριστός – «Οι μαστοί των Αθηνών» εκδόσεις Γράφημα

 

mastoi


Ένα χρόνο μετά το «Μποστάνι Δημοκρατίας», ο Αντώνης Χαριστός έρχεται μ’ ένα νέο βιβλίο «Οι μαστοί των Αθηνών», πάλι από τις εκδόσεις Γράφημα. Ο Αντώνης Χαριστός είναι επίσης μέλος της Υπερρεαλιστικής Ομάδας και αρχισυντάκτης των εντύπων αυτής, όπως του Παιδικού Αναγνωστηρίου, των Εκδοτικών Νέων και του Λογοτεχνικού Δελτίου. Μια συλλογική δουλειά νέων ανθρώπων που αγαπούν τη λογοτεχνία και τους αξίζουν συγχαρητήρια.



Να επανέρθω στο νέο του βιβλίο, για το οποίο, έμεινα έκπληκτη με την εξέλιξη του. Το εξώφυλλο του, κεντρίζει την περιέργεια του αναγνώστη να το ξεφυλλίσει. Νομίζει πως θα διαβάσει ένα βιβλίο καθαρά ερωτικό αφού εικονίζονται δυο ομόφυλες σχεδόν γυμνές γυναίκες, της εποχής εκείνης, που έχουν ελεύθερα τα στήθη τους. Κι όμως, ξεφυλλίζοντας το, θα διαβάσει και θα ζήσει την εποχή που η Αθήνα ήταν ένα χωριό, της οποίας τα όρια της ήταν πολύ στενά. Τα πρόσωπα του βιβλίου όπως γράφει ο ίδιος στον πρόλογο του, είναι προϊόντα μυθοπλασίας και ουδεμία σχέση έχουν με τα αντίστοιχα πρόσωπα της ιστορίας. Αλλά θα μπορούσαν να είναι άνετα αληθινά αφού το πάντρεμα τους με τα συγκλονιστικά γεγονότα, τους προσδίδουν υπαρξιακή υπόσταση. Ο συγγραφέας «χτίζει» το μωσαϊκό της πόλης δίνοντας βαρύτητα στην καθημερινότητα των υψηλά κοινωνικών στρωμάτων αλλά και των λαϊκών. Μου άρεσε πολύ το ξεχωριστό λογοτεχνικό του ύφος, η σωστή διαχείριση της ελληνικής γλώσσας όπως αρμόζει σε λογοτεχνικά κείμενα, με πλούσιο λεξιλόγιο ώστε να προσκολληθώ πολλές φορές σ’ αυτή και να την απολαύσω. Επεξεργάζεται άριστα το γλωσσικό εργαλείο, σαν να κεντά την κάθε του λέξη. Πιστεύω ότι απουσιάζουν τέτοια αναγνώσματα από τη σημερινή συγγραφική παραγωγή. Και το γεγονός ότι ο συγγραφέας είναι μόνο τριάντα τριών χρονών, πιστεύω ότι του προσδίδει μεγαλύτερη αξία αλλά και θαυμασμό.



Μεταφερόμαστε στην Αθήνα στα τέλη του δέκατου αιώνα, με κυβερνήτη τον Χαρίλαο Τρικούπη, με το γνωστό «επτωχεύσαμεν», με τον Βασιλιά Γεώργιο Α’ ο οποίος προσκαλεί τους ξένους επενδυτές, και τις βασιλικές οικογένειες να εγκατασταθούν στην Ελλάδα, στην Αθήνα, αλλά κουβαλούν μαζί τους όλες τις ερωτικές τους ομόφυλες συνήθειες που βιώνουν στην Ευρώπη. Γι αυτούς δεν άλλαξε τίποτε. Ήρθαν στην αποικία τους, που την μοίρασαν όπως ήθελαν. Βρήκαν ένα λαό ρακένδυτο που τους υποδέχτηκε ως σωτήρες, με όλα τα κουσούρια της γραφειοκρατίας της εποχής εκείνης. Διαβάζουμε πως συμπεριφέρονται στους υπηκόους τους, το τι συνέβαινε πίσω απ' τις κλειστές πόρτες αλλά και για τους έρωτες τους που ξεγυμνώνονται αμόλυντοι. Για τις σαρκικές απολαύσεις ομόφυλων γυναικών και αντρών που ταρακουνούν τα Ελληνικά ήθη. Αλλά και για πολλά κωμικά συμβάντα, που αν τα συσχετίσουμε με το σήμερα, κάνοντας τους απαραίτητους συνειρμούς, θα διαπιστώσουμε ακόμη μια φορά πως η ιστορία επαναλαμβάνεται, με ταχύτητα φωτός, όπως γράφει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Ποιος αναγνώστης δεν θα διαπιστώσει ότι η ιστορία κάνει κύκλους και γυρίζει όταν διαβάσει πως: «Να ρυθμίσουμε και το ζήτημα των αρχαίων αγαλμάτων κύριε πρωθυπουργέ. Έχουμε πνιγεί από δαύτα. Κάθε μαχαλάς και μνημείο, κάθε γωνιά και άγαλμα. Να τα πωλήσουμε φανερά πια»;



Ποιος δεν θα εξοργιστεί, όταν διαβάσει πως και τότε υπήρχαν επενδυτές για να αναμορφώσουν την Αθήνα, φυσικά με το αζημίωτο, δίνοντας οι κυβερνήτες μας εγγυήσεις τόσες όσες να μείνει η χώρα χωρίς παρελθόν και ιστορία; Πώς έκαναν τεμενάδες στον Έλγιν που τα έστειλε στην Ευρώπης; «Αξιότιμε κύριε εάν δεν μεσολαβούσε η γενναιόδωρος αισθητική του λόρδου Έλγιν, η Ακρόπολη και τα μνημεία αυτής θα εξακολουθούσαν να επιπλέουν ανάμεσα στην άγνοια των Ελλήνων και τα περιττώματα των αγελάδων των». Ο Ελληνικός λαός φυσικά δεν γνώριζε ούτε τον Περικλή, ούτε την Ασπασία, και πολλά ακόμη άτομα, όπως τον Φειδία, τον Ικτίνο και τον Καλλικράτη κι έτσι οι ξένοι φίλοι μας βρήκαν ευκαιρία να «σωθούν» αυτοί οι θησαυροί. «Τοποθέτησαν μεγάλες κόκκινες κλωστές για να κυκλώσουν τα αγάλματα που θα μεταφέρονταν στα πλοία με προορισμό τις βασιλικές αυλές, ως χείρα καλής θελήσεως και απόδειξη αγαθών προθέσεων συνεργασίας». Άλλωστε όλα είχαν υπογραφεί στο τότε μνημόνιο για να αποκτήσουν τα μνημεία το χαμένο τους κύρος. Ακόμη διαβάζουμε πως ο Ρωμανός, που ήταν υπουργός Οικονομίας του Τρικούπη, θορυβημένος από την άναρχη καθημερινότητα των Αθηναίων, και για να κρατήσει τους ξένους στη χώρα και να μη τους στενοχωρήσει, υπέγραψε συμπληρωματικό μνημόνιο στο βασιλιά της Γαλλίας που του παραχωρούσε όλον τον κύκλο εργασιών του λιμένος Πειραιώς ως εχέγγυο εμπιστοσύνης της καλής πίστεως και αφοσίωσης στις ξένες δυνάμεις. Ποιος αναγνώστης αλήθεια δεν θα εξοργιστεί; Και πολλά ακόμη κωμικοτραγικά συμβάντα που δεν θα σας αφήσουν ασυγκίνητους.



Ο Αντώνης Χαριστός μέσα στο βιβλίο του, μας γνωρίζει τη θέση της γυναίκας στην τότε Ελλάδα, που οι άντρες αλλά και οι μορφωμένοι ποιητές και ακαδημαϊκοί, τη θεωρούν ικανή μόνο για να κάνει παιδιά κι όχι να γράφει ποίηση. Μόνο οι άνδρες είναι ικανοί να γράφουν βιβλία. Η ηρωίδα μας, Κασσάνδρα Ρωμανού, η κόρη του Υπουργού, που έγραφε ποίηση, δέχτηκε να παρουσιαστούν τα ποιήματα της με το ανδρικό όνομα του Πέτρου Αυγουστίνου, άλλου ήρωα του βιβλίου, ώστε να δημοσιευτούν και να εκτυπωθούν αφού μόνο έτσι θα κέρδιζε την εισήγηση του ακαδημαϊκού και εθνικού ποιητή Γρηγορίου Πετμεζά. Μόνο οργή μπορεί να νιώσουν οι γυναίκες δημιουργοί. Ιστορικά στοιχεία επιβεβαιώνουν την άρνηση της γυναικείας ποίησης. Την ίδια αντιμετώπιση βλέπουμε και στις γυναίκες επιχειρηματίες, όπου γνωρίζουμε την Αντιγόνη Μαλλέση η οποία είναι παραγωγός κρασιού, και ολόκληρη την Πελοπόννησο, την κληρονόμησε από τον πατέρα της, που εφοδιάζει τα κρασιά της, σε εστιατόρια, και καταστήματα στην Ευρώπη, να αναρωτιέται. «Ποιος θα προμηθευόταν κρασί από γυναίκα παραγωγό»; Μήπως δεν συμβαίνουν και σήμερα όλα αυτά στην πράξη; Ακόμη έχουμε και τις εφημερίδες της εποχής που κάνουν λόγο για μια νέα εποχή και πεφωτισμένη βασιλεία που οδηγεί την Ελλάδα σε νέες δόξες. Κι εδώ οι συνειρμοί μας ακολουθούν. Ενώ, την ίδια στιγμή ο λαός φυλακίζεται, οι περιουσίες των πολιτών κατάσχονται, οι φασαρίες στο πανεπιστήμιο για διεκδίκηση αιτημάτων συνεχίζονται και μοιάζουν πολλοί με το σήμερα, κάποιοι αγωνίζονται με τον δικό τους τρόπο να διαφυλάξουν τον ελληνικό πολιτισμό, αφού πολύ καθυστερημένα συνειδητοποίησαν την εθνική ληστεία. «Ολόκληρη η Ελλάς εκποιήθηκε με μια υπογραφή». Όσο για τις ερωτικές ομόφυλες σχέσεις και σκηνές που υπάρχουν μέσα στο βιβλίο, δεν σοκάρουν, αλλά γράφονται όπως έχουν. Είναι η αλήθεια και πονά; Ρεαλιστική η γραφή του κι έτσι πρέπει να είναι. Άλλωστε γίνονταν τόσο τραγικά γεγονότα στην Ελλάδα του τότε, που οι ερωτικές σκηνές είναι το ελάχιστο που μπορούν να σοκάρουν τους αναγνώστες.

Ας δώσουμε λοιπόν σημασία στο ιστορικό πλαίσιο που κινήθηκε και δόμησε το μυθιστόρημα του ο συγγραφέας, ας απολαύσουμε τη γλώσσα γραφής, κι ας αφαιρέσουμε από πάνω μας τα ταμπού και τις προκαταλήψεις. Κάποιοι αναγνώστες φαντάζομαι πως θα πουν «τελικά δεν άλλαξε τίποτε σ’ αυτόν τον τόπο»; Το είπα κι εγώ, όταν τελείωσα το βιβλίο. Αφού το σταμάτησα πολλές φορές, συνειδητοποιώντας το τότε με το σήμερα. Ας αφήσουμε λοιπόν τους νέους συγγραφείς να εκφραστούν ελεύθερα και ν’ ανοίξουν ένα νέο δρόμο στην ελληνική λογοτεχνία. Δεν ήθελα να βάλω περισσότερα αποσπάσματα, για το απολαύσουν οι αναγνώστες και να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα.



Καλοτάξιδο να είναι Αντώνη Χαριστέ!