Γράφει η Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Κι αν η δική σου λευτεριά εμποδίζει τη λευτεριά των άλλων; Αν ότι σε δικαιώνει πληγώνει τον άλλον;
Τον συγγραφέα Κώστα Χατζηαντωνίου τον γνώρισα μέσα από τη γραφή του με ανορθόδοξο τρόπο. Όχι όπως δηλαδή συνηθίζεται δηλαδή διαβάζοντας το πρώτο βιβλίο του, αλλά το τελευταίο του, «Το στέμμα των αυγών». Το οποίο ομολογώ μου άρεσε πολύ και ο συγγραφέας με τίμησε παραχωρώντας με συνέντευξη για λογαριασμό του Bookia. Ήταν αφορμή λοιπόν αυτό το βιβλίο να διαβάσω το προηγούμενο του μυθιστόρημα, «Ο κύκλος του χώματος» και να ακολουθήσει το πιο προηγούμενο, το «Αγκριτζέντο». Ο συγγραφέας με εξέπληξε ακόμη μια φορά με την ποιητική του γλώσσα αν και πολυγραφότατος ιστορικός-δοκιμιογράφος. Άριστος αφηγητής, βαθύς γνώστης της ιστορίας, ερευνητής αφού «ξεκοκαλίζει» τις πηγές του, ποιητής στις εικόνες που διαχέονται μέσα στο βιβλίο και μας ταξιδεύουν. Με εργαλεία του τις μνήμες τις ανατροπές, την ένταση σε πολλές σκηνές του, μας παρουσιάζει ένα πολύ ενδιαφέρον μυθιστόρημα, που μας καθηλώνει μέχρι το τέλος. Η ιστορία και η λογοτεχνία συνευρίσκονται αρμονικά χωρίς να μας κουράζουν. «Γιατί ο Καιρός –πώς αλλιώς να τον πούμε τάχα;– πάντα θα καθαρίζει τον καθρέφτη της ζωής από κάθε χωματιά και πάντα ένας νέος κύκλος χώματος θ’ ανοίγει» καταλήγει ο συγγραφέας.
Είναι σύνηθες και φυσιολογικό οι συγγραφείς να βάζουν στο στόμα των ηρώων τους τις πολιτικές πεποιθήσεις τους ή θέσεις τους για τα πολιτικά γεγονότα της χώρας μας. Δεν είναι εύκολο να το αποφύγεις. Ο συγγραφέας Χατζηαντωνίου έχει την αριστοτεχνική ευχέρεια να τους χτίζει εξ ολοκλήρου από την αρχή. Κρατά τις αποστάσεις από τους ήρωες του και μετά από ένα σημείο τους παρατηρεί ως θεατής. Το μυθιστόρημα βρίθει από αυταπάτες, αντιφάσεις και ψευδαισθήσεις, φυσικά από αναμνήσεις που είναι ικανές να ξεπηδήσουν από την ψυχή του νοσταλγικές δικές του στιγμές αλλά και του οικείου περιβάλλοντος του.
Η νησιώτικη οικογένεια Γαβαλά είναι οι πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος, το οποίο χωρίζεται σε τρία μέρη. Τα μέλη της άλλα έζησαν τη Μικρασιατική Καταστροφή, άλλα πολέμησαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ ο Αλέξανδρος, γιος του γιατρού Βασίλη Γαβαλά, πολέμησε ως ανθυπολοχαγός στην Κύπρο, τον Ιούλιο του 1974, κατά την περίοδο της τουρκικής εισβολής και έγινε αγνοούμενος. Ο Αλέξανδρος έγινε λοιπόν ο πυρήνας της ιστορίας που γύρω του συνέχισαν να αναπνέουν τα αγαπημένα του πρόσωπα. Το καθένα με τον τρόπο του αφού η απώλεια του τους διέλυσε. Ο Παύλος, ο Μιχαήλ, ο Αλέξανδρος β’, η Βέρα, ο Ιάκωβος, η θεία Μαρία είναι ήρωες που θα γνωρίσετε διαβάζοντας το. Μετά το Κυπριακό, που θα ξεχαστεί επί της ουσίας σύντομα αφού τη χώρα μας την ταράζουν η ευρωστία, η πλασματική καλοζωία και στην συνέχεια η οικονομική κρίση, τα μέλη της ροδίτικης αρχοντικής οικογένειας βιώνουν κι αυτά τον οικονομικό μαρασμό.
Αυτογνωσία, στοχασμοί, κύκλοι χώματος που ανοίγουν και κλείνουν. «Οι συνεπείς γεννούν την εκτίμηση, όχι τη φιλία ή τη συμπάθεια. Οι προσγειωμένοι, οι ελαστικοί, οι ευέλικτοι που μασκαρεύουν τον αμοραλισμό τους με σκεπτικισμό, γίνονται ευχάριστοι, είναι αξιαγάπητοι, αφού δεν έχουν χαρακτήρα, προσαρμόζονται» Κι εμείς οι αναγνώστες, θεατές των γεγονότων που βιώσαμε και συνεχίζουμε να προβληματιζόμαστε στο τι πήγε στραβά. «Θα καθαρίσει της ζωής τον καθρέφτη από κάθε χωματιά για να ανοίξει ένας νέος κύκλος του χώματος». Έχουν γράψει γι’ αυτό το βιβλίο κριτικοί λογοτεχνίας που μπορείτε να διαβάσετε. Εγώ προσπάθησα να δώσω το άρωμα της ποιητικής γραφής του βιβλίου και θα πρότεινα τους νέους συγγραφείς να το διαβάσουν ώστε ν’ ανεβάσουν τον προσωπικό τους πήχη πολύ ψηλότερα. Αν και εκδόθηκε το 2017, καλοτάξιδο να είναι κι αυτό το βιβλίο κ. Χατζηαντωνίου. Γιατί ένα καλό βιβλίο όσο παλιώνει γίνεται πιο αναγκαίο για προβληματισμό.
Τα σύννεφα μαυρίζουν. Η ύπαρξη τεντώνεται , η καταιγίδα πλησιάζει, ένα καυτερό νεφέλωμα σκεπάζει τον ουρανό, ο αέρας κοχλάζει και το χώμα ξυπνάει από νάρκη σιωπηλή.
Πύρινος άνεμος υψώνεται, τα νεύρα ανατριχιάζουν σ΄ όλο το κορμί σαν φύλλα, στο βάθος αστράφτει
Έξω έπιασε να βρέχει, αγκομαχά το νερό, βογγά ο άνεμος….
Η μοίρα με σπρώχνει στην ερημιά, σαν ετοιμοθάνατη η λάμψη του ουρανού
Η ψυχή μεθυσμένη βράζει μέσα σε καμίνι, σαν σταφύλι σε πατητήρι.