Συζητώντας με τον Νίκο Τακόλα για «Το Πέρασμα του Αρμένιου»

Γνώρισα τον συγγραφέα Νίκο Τακόλα μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του «Το Πέρασμα του Αρμένιου». Τον αναζήτησα και δώσαμε ραντεβού στη Θεσσαλονίκη, τον τόπο διαμονής του για μια κουβέντα λύνοντας τις απορίες μου, θέτοντας τους προβληματισμούς μου και μιλώντας για όλα περί συγγραφής και οικολογίας…  

Κύριε Τακόλα ευχαριστώ για τη συνέντευξη που μου παραχωρείτε για το Bookia. Μιλήστε μου για το συγγραφικό ταξίδι σας. Για τα βιβλία που έχετε γράψει μέχρι σήμερα.

Εγώ σας ευχαριστώ για την ευγενική σας πρόσκληση, κυρία Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη. Μέχρι σήμερα εξέδωσα 2 συλλογές διηγημάτων (α. «Το κρυμμένο αριστούργημα του Ζοζέφ Ινεμπράο», β.«ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΝΙΦΑΔΑΣ») και ένα μυθιστόρημα, το περί ού ο λόγος. Ένα δεύτερο μυθιστόρημα αξιολογείται στους εκδότες. Επειδή μου αρέσουν και τα δύο είδη λογοτεχνίας, επιθυμώ να συνεχίσω εναλλάξ, διήγημα – μυθιστόρημα, όσο μπορώ. Από διαγωνισμούς διηγημάτων συνέλεξα δυο  πρώτα βραβεία, ένα δεύτερο, ένα τρίτο και δυο επαίνους. Αλλά ιδιαίτερα καμαρώνω για τις οκτώ συλλογικές συμμετοχές μου.

«Το Πέρασμα του Αρμένιου» είναι ένα φανταστικό, οικολογικό μυθιστόρημα.

Θα ‘λεγα ότι το βιβλίο έχει αυτές τις όψεις, του φανταστικού, οικολογικού και αρκετές άλλες ίσως, όπως πολιτικές, μετα-επιστημονικές και ψυχολογικές. Ωστόσο η πρόθεσή μου ήταν αμιγώς λογοτεχνική, δηλ. να εκφράσω την εποχή της κρίσης και του μέλλοντός μας μέσα απ΄ τις δυνατότητες της λογοτεχνίας να φτιάχνει αμάλγαμα πολλών συστατικών, μιλώντας σιγανά κι όσο γίνεται πειστικά στην ψυχή. Εκεί που αναζητώ την τοποθέτηση του ατόμου στο πρόβλημα.

Ο αναγνώστης που θα το διαβάσει το βιβλίο θα κάνει ένα πέρασμα από τα χρόνια του Μαρίνου Αντύπα στο θεσσαλικό κάμπο στο μέλλον που, όπως το διάβασα, δεν απέχει πολύ από σήμερα μ’ αυτά που βλέπω ότι συντελούνται. Γιατί κάνατε συγγραφικά αυτό το «πέρασμα.

Το βιβλίο αναζητά την πηγή των κρίσεων στους αιώνες. Πώς έρχονται οι κρίσεις, ποιος τις προκαλεί, ποιο είναι το μέλλον μας, γιατί οι άνθρωποι δεν αντιδρούν; Επειδή, όμως, δεν πρόκειται για δοκίμιο αλλά για λογοτεχνία επέλεξα τις κοντινότερες σε μας ιστορικές πραγματικότητες, ενδεικτικά. Το μετά το 1900 και το μετά το 2030 διάστημα, σχηματικά.

Μάξιμος Καλλεργάς και Κάνον! Οι δυο ήρωες που έχουν το δικό τους σημαντικό ρόλο στο μυθιστόρημα. Ποια είναι τα μηνύματα που δίνουν στον αναγνώστη;

Λογοτεχνικά πρόκειται για τον «ίδιο» άνθρωπο, αν και ζουν με διαφορά 100 χρόνων τουλάχιστον μεταξύ τους. Προβάλλεται όχι το μοντέλο του «επαναστάτη», αλλά του «πολίτη» που νοιάζεται για την εποχή του και συμμετέχει, όπως στις αρχαίες κοινωνίες.

Τι σημαίνει για εσάς Οικολογία ; Πρωτογενής παραγωγή, Νερό, ενέργεια.. Οι πολυεθνικές μας οδηγούν στα μεταλλαγμένα, το νερό ιδιωτικοποιείται, η ενέργεια επίσης . Οι ανεμογεννήτριες τι ρόλο θα παίξουν; Ποιο είναι το μέλλον μας;

Πολύ απλά Οικολογία είναι το ενδιαφέρον του ανθρώπου, όχι μόνο για το περιβάλλον (κλιματική αλλαγή, υπερθέρμανση του πλανήτη, λιώσιμο των πόλων κλπ) αλλά και για τις συνθήκες διαβίωσης στον πλανήτη (δικαιώματα των ανθρώπων, μεταλλαγμένα προϊόντα, κοινωνικές ανισότητες κλπ). Ένα κινηματικό δόγμα της οικολογίας είναι πως αν θέλεις ένα καλύτερο μέλλον ..φτιάξτο.

Γράφετε ότι «χωρίς όραμα ελευθερίας η ζωή γίνεται ανούσια και πεζή» Δεν έχουμε σήμερα οράματα; Κι αν όχι, υπάρχει κάτι που θα μας ταρακουνήσει; Πιστεύετε ότι ένα βιβλίο είναι ικανό ότι μπορεί να προβληματίσει και να ξεσηκώσει τον αναγνώστη; Ή όπως γράφετε διά στόματος Γάιου Ιούλιου Καίσαρα χρειάζεται τόλμη, οργάνωση και κυρίως δράση;

Ο συγγραφέας Paul Auster ισχυρίζεται πως η πραγματική δημοκρατία, άρα και η ιδανική ελευθερία, έζησε μόνο 5 μήνες στην Αθήνα του Περικλή. Εμείς δημοκρατία ονομάζουμε την καθεστηκυία βαρβαρότητα της εποχής μας, όπου βομβαρδίζονται χώρες, νοσοκομεία και νηπιαγωγεία, χωρίς παγκόσμια ανατριχίλα. Τα σημερινά βιβλία λίγα πράγματα μπορούν να προσφέρουν στην κοινωνική αλλαγή, ενώ η Βίβλος και τα Ομηρικά Έπη καθόρισαν την εποχή τους. Σίγουρα ένα καλό βιβλίο αλλάζει το μυαλό των ανθρώπων αλλά πρέπει να ακολουθήσει και αντίστοιχη δράση.

Γράφετε στο βιβλίο σας: «Λίγη η στοργή, μεγάλη η Γη, περισσεύει οργή» Μήπως η κρίση μας έχει κάνει κι εμάς να είμαστε όπως οι άνθρωποι μέσα στο Κάστρο; Πειθήνια όργανα που μας έχουν βάλει ένα τσιπάκι να μας ελέγχουν χωρίς δικαίωμα αντίδρασης;

Λίγο πολύ όλη η ανθρωπότητα ρέπει στη διαίρεση της κοινωνίας του βιβλίου. Οι φτωχοί να μην έχουν ορατό μέλλον και οι μεσαίες τάξεις να αρκούνται μόνο σε ό,τι το σύστημα προσφέρει.

Όταν ήμασταν παιδιά βλέπαμε φανταστικές ταινίες στην τηλεόραση με αυτοκίνητα που μιλούσαν. Σήμερα έχουμε τα GPS και τα ρομπότ που είναι κάτι παρόμοιο. Σύγχρονες εφευρέσεις αφήνουν ουρές ανέργων. Τι ακόμη μπορεί να δούμε αν αφήσουμε τη τύχη μας σε οποιαδήποτε εξουσία;

Είναι προφανές ότι η ωφέλιμη κοινωνικά επιστήμη, πχ φάρμακα, είναι απαραίτητη. Υπάρχει και η επικίνδυνη επιστήμη, όμως. Π.χ τα όπλα, η καταχρηστική αυτοματοποίηση και η τεχνητή ευφυΐα, όπως επεσήμανε πρόσφατα ο Στήβεν Χώκινγκ. Θεώρησε μάλιστα την τεχνητή ευφυΐα απειλή αφάνισης του ανθρώπινου είδους.

«Και τι μπορείς να κάνεις με τραγούδια και πανηγύρια; Εδώ πρέπει να πείσουμε τον κόσμο πώς πρέπει να κάνει κάτι. Κοιμήθηκαν όλοι». Θέλουμε πάντα ένα αρχηγό να μας καθοδηγεί ως ποίμνιο; Πώς ο καθένας μας μπορεί να δράσει για το μέλλον το δικό του μα και των παιδιών του;

Οι αρχηγοί είναι απαραίτητοι για να δείξουν το δρόμο. Από κει και πέρα η ευθύνη περνάει στη μαζική συμμετοχή.

Τα λογοτεχνικά βιβλία, ελληνικά ή ξένα σήμερα τα διαβάζουμε για ευχαρίστηση ή προβληματισμό; Τι επιδιώκουν σήμερα οι εκδόσεις και στη συνέχεια οι αναγνώστες; Να ξεφεύγουν από τα οικονομικά προβλήματα;

Οι αναγνώστες ρέπουν έντονα στο εύκολο και το διασκεδαστικό. Τα «βιβλία παραλίας», με πέντε βασικά μοτίβα, έχουν την τιμητική τους. Παγκόσμια κυκλοφορούν κυρίαρχα ανώδυνα βιβλία, ερωτικά και αστυνομικά κυρίως. Η χώρα μας μετά τη δεκαετία του 80, προσχώρησε στη λέσχη αυτή, συν ευυπόληπτα περί χαμένων πατρίδων (Πόντος, Πόλη, Αλεξάνδρεια κλπ).

Φοβόμαστε και κοιτούμε τον εαυτούλη μας ή νιώθουμε προδομένοι και αδιαφορούμε για τα πάντα;

Υπάρχει έλλειμμα Ελευθερίας, όπως προαναφέραμε. Δημοσίως δεν αναφέρονται βασικά προβλήματα που αφορούν τον καθένα αλλά άσχετα υποκατάστατα.

Πάντα γράφετε με οργή όταν πρόκειται να μεταφέρετε μηνύματα στους αναγνώστες γιατί υποψιάζομαι ότι «το πέρασμα του Αρμένιου» γράφτηκε με φορτισμένη διάθεση…

Η οργή ήταν και το κίνητρο γραφής αυτού του βιβλίου, αφού ένιωθα να προσβάλλεται βάναυσα μια ολόκληρη χώρα, ως χώρα τεμπέληδων ανίκανων, ανέντιμων και αδιάφορων. Παρά τη σοβαρή διάβρωση μεγάλου μέρους του πληθυσμού, ένα άλλο μέρος ήταν το αντίθετο αυτού ακριβώς. Οι διακρίσεις των Ελλήνων στο εξωτερικό το επαληθεύουν. Έζησα σε πολλά κράτη και ξέρω καλά τα όριά τους. Οι ξένοι, θεωρώ, υστερούν ημών στη συνολική σκέψη των επιστημών και στην κοινωνική άποψη. Εμείς στην οργάνωση, στην πειθαρχία και στη διαχρονικότητα.. Την τελευταία τη δικαιούνται μόνον οι αρχαίοι μας πρόγονοι.

Πριν κλείσω και σας ευχαριστήσω για τη συνέντευξη, θέλω να ομολογήσω ότι κέρδισα πολλά από αυτό το βιβλίο. Ποια συγγραφικά σχέδια έχετε στο μέλλον κι αν θέλετε να μας δώσετε το μότο σας ή την ευχή σας.

Και εγώ ευχαριστώ για την τιμή να διαβάσετε το βιβλίο μου και χαίρομαι αν αυτό σας πρόσφερε κάτι. Λόγω της τάσης μου να γράφω συνεχώς διηγήματα θα …προκύπτουν βιβλία διηγημάτων. Αυτό είναι το μισό του ..ουρανού. Το άλλο μισό είναι τα μυθιστορήματα. Στα μυθιστορήματα φιλοδοξώ να συμπεριλάβω και ένα με θέμα την ιδιαιτέρα πατρίδα μου, τα Γρεβενά, με το σεβασμό του Κοσμά Πολίτη στο Γυρί.

Το Bookia σας εύχεται να είναι καλοτάξιδο όπως και τα επόμενα βιβλία σας που θα ακολουθήσουν.

Δημοσιεύθηκε στο bookia