Με αφορμή της Ημέρας Παιδικού βιβλίου που γιορτάζεται στις 2 Απριλίου, το θέατρο Μώ και οι Ετεροτοπίες προσκαλούν την αφηγήτρια παραμυθιού Ανθή Θάνου και τον μουσικό Αλέξανδρο Μακρή που θα επενδύσει μουσικά τα παραμύθια και περιμένουν όλους εσάς να γιορτάσουν την Ημέρα αυτή.
Συνομίλησα μαζί της για την αφήγηση του παραμυθιού και τη δουλειά της, για τον παιδαγωγικό σκοπό της αφήγησης, αλλά και για τη σημασία που έχουν τα παραμύθια για την ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας των παιδιών.
Συνέντευξη στη Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Ευχαριστώ που μου παραχωρείς συνέντευξη για το e-pieria, την ενημερωτική ιστοσελίδα της Πιερίας. Σπούδασες νηπιαγωγός άρα γνωρίζεις πολύ καλά τη ψυχολογία των παιδιών. Ποιος είναι ο παιδαγωγικός σκοπός της αφήγησης των παραμυθιών και πώς επιδρά στο χαρακτήρα των παιδιών;
Σας ευχαριστώ για ευκαιρία που μου δίνετε να μιλήσω για τα παραμύθια και την αφήγηση. Η αφήγηση των παραμυθιών είναι καταρχήν ευχαρίστηση, γοητεία, μαγεία και ύστερα παρηγοριά Ένα παιδί ακούγοντας παραμύθια ανοίγει ένα παράθυρο στη φαντασία του, γίνεται αισιόδοξο, αφού τα κατάφεραν οι ήρωες των παραμυθιών να περάσουν τις δοκιμασίες ελπίζει να τα καταφέρει και αυτό, βλέπει τον κόσμο με άλλα μάτια, αναγνωρίζει την αλήθεια και το ψέμα. Γίνεται βασιλιάς του εαυτού του και κυριαρχεί η καλή πλευρά έναντι της κακής.
Τα λαϊκά παραμύθια μας συνδέουν με το παρελθόν με τους προγόνους μας και μας επικοινωνούν τη σοφία αιώνων μέσα από αυτά τα τόσο απλά κείμενα.
Διδάσκεται η αφήγηση ή είναι πηγαίο ταλέντο του κάθε ανθρώπου;
Κάθε άνθρωπος μπορεί να αφηγηθεί και το κάνει έτσι κι αλλιώς κάθε μέρα! Αφηγείται τα όνειρα του, αφηγείται τις περιπέτειες στη δουλειά του, αφηγείται την καθημερινότητά του. Αν δυναμώσει και τα εκφραστικά του μέσα, χειρονομίες, γκριμάτσες και επιστρατεύσει μια ολόκληρη μιμική για να πει την ιστορία του τότε είναι και ένας θαυμάσιος αφηγητής. Ένας δάσκαλος σε βοηθάει να ανακαλύψεις μονοπάτια αφηγηματικά που όμως θα τα περπατήσεις μοναχός. Ο δρόμος του παραμυθά είναι μοναχικός. Το ταλέντο σε βοηθάει να μην τρομάξεις από τα θεριά που θα ανταμώσεις στο δρόμο.
Σήμερα τα παιδιά έχουν μπλεχτεί στα πλοκάμια της τεχνολογίας, tablet και υπολογιστές με παιχνίδια που τα αγριεύουν, τα κάνουν μοναχικά, η γλώσσα τους φτωχαίνει ολοένα. Σε αντίθεση με τη δική μας τη γενιά που μεγαλώσαμε με παραμύθια από τις γιαγιάδες μας γύρω από το τζάκι. Μπορούμε να το ανατρέψουμε, ή να το μειώσουμε και πώς;
Δεν ξέρω αν θα πρέπει να το αναστρέψουμε. Είναι ένα ποτάμι που κυλάει κι αν προσπαθήσεις να πας κόντρα θα πληγωθείς, θα πονέσεις μπορεί και να πνιγείς… Όλα χρειάζονται απλά με σωστό τρόπο χρήσης. Ένα μαχαίρι είναι επικίνδυνο στα χέρια ενός μικρού παιδιού απαραίτητο όμως στα χέρια ενός ενήλικα. Ένας υπολογιστής προσφέρει πληροφορίες για χίλια πράγματα.
Μπορείς να μάθεις να παίζεις με τις λέξεις να σκαρώνεις σχέδια να φτιάχνεις ιστορίες και ένα σωρό αλλά. Όταν οι καρδιές των ανθρώπων είναι κοντά δεν φοβούνται την τεχνολογία. Ίσα-ίσα τους είναι απαραίτητη.
««Κόκκινη κλωστή δεμένη» και αρχίζει το παραμύθι. Πώς και πότε ξεκίνησες το ταξίδι της αφήγησης; Τι ήταν αυτό που σε οδήγησε να ασχοληθείς επαγγελματικά με την αφήγηση;
Ξεκίνησα να λέω παραμύθια το 1999. Το έκανα για ευχαρίστηση. Επαγγελματικά ξεκίνησα το 2002 και πάλι για ευχαρίστηση. Θαρρώ πως δεν μπορώ να ζήσω χωρίς να λέω παραμύθια. Είναι η παρηγοριά μου, η ψυχαγωγία μου η τρανότερη ευχαρίστηση!
Ποιος είναι ο ρόλος της μουσικής σε μια παράσταση αφήγησης;
Η μουσική αφηγείται και αυτή με τον τρόπο της το παραμύθι. Λαλεί με μελωδίες και τραγούδια τα κατορθώματα των ηρώων. Τους συντροφεύει στα δύσκολα ταξίδια τους, τους γαληνεύει, τους παρηγορεί. Η μουσική είναι η σκιά της αφήγησης που πότε βγαίνει μπροστά και αφηγείται εκείνη, πότε στο πλάι και μιλάει μαζί με τον αφηγητή και πότε χάνεται αφήνοντας χώρο μόνο στα λόγια.
Διατηρείτε ένα εργαστήρι αφήγησης παραμυθιού. Μιλήστε μου γι αυτό. Είναι μια αντιπρόταση για τη νέα γενιά; Ποιες είναι οι δυσκολίες στη διδασκαλία των παραμυθιών;
Η τέχνη της αφήγησης είναι όπως όλες οι παλιές παραδοσιακές τέχνες, κάθεσαι μαζί με το μάστορα και στα αλήθεια κλέβεις την τέχνη του. Προσπαθώ να είμαι γενναιόδωρη με τους μαθητές μου και να τους δείχνω όσα περισσότερα ξέρω από την εμπειρία μου. Χαίρομαι πολύ που σε κάποιους περνάω το μεράκι μου και αποφασίζουν να ασχοληθούν επαγγελματικά με την αφήγηση. Νιώθω πως έτσι τα παραμύθια θα ποδεθούν σιδερένια παπούτσια και θα συνεχίσουν να ταξιδεύουν από το στόμα στο αυτί κι από το αυτί στο στόμα.
Σε ποιους απευθύνονται τα παραμύθια; Ξέρουμε ότι τα παραμύθια ηρεμούν τη ψυχή, εγείρουν τη φαντασία και αυτοί που τα ακούν ζουν σε ένα ονειρεμένο κόσμο. Τελικά το παραμύθι χρειάζεται τις δύσκολες ημέρες που ζούμε; Τα έχουμε ανάγκη περισσότερο από άλλες φορές;
Τα παραμύθια δεν έχουν ηλικία απευθύνονται σε όλους και νομίζω πως όλοι μας τα έχουμε ανάγκη έστω για μια στιγμή να πιστέψουμε στο θαύμα...και που ξέρεις μπορεί γίνει αληθινό.
Ψέματα κι αλήθεια έτσι είναι τα παραμύθια!
Μιλήστε μας λίγο για το παραμύθι σας που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Βάρφη «Ο βασιλιάς των πουλιών» με δική σας αφήγηση, και μουσική του Αλέξανδρου Μακρή που θα είναι μαζί σας στην παρουσίαση στο θέατρο Μω.
Μια πολύ πετυχημένη παράσταση με θέμα τα πουλιά μας οδήγησε να κάνουμε αυτό το βιβλίο cd. Τα παραμύθια είναι όλα λαϊκά από διάφορες μεριές του κόσμου και οι πρωταγωνιστές είναι πουλιά. Η μουσική και τα τραγούδια που συνοδεύουν την αφήγηση είναι του Αλέξανδρου Μακρή και της Όλγας Γρηγοριάδου. Και… πετάει-πετάει το πουλί… Σουτ αρχίζει!!!
Σας περιμένουμε στην Κατερίνη να ξετυλίξουμε την ανέμη και να αρχίσει το παραμύθι «…με το κουκί και το ρεβύθι».
Βιογραφικά σημειώματα
Η Ανθή Θάνου γεννήθηκε στη Λαμία. Σπούδασε Νηπιαγωγός στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.Το 1999 αποφάσισε να φορέσει σιδερένια παπούτσια και να φτάσει ως την άλλη άκρη του κόσμου.
Συντροφιά της είχε ένα σακούλι γεμάτο παραμύθια. Συχνά όλα αυτά τα χρόνια κοντοστέκεται και αφηγείται παραμύθια σε Μουσεία (από το 2009 συνεργάζεται με το Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας Θράκης καθώς επίσης και με το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, υλοποιώντας προγράμματα αφήγησης για παιδιά και ενήλικες με αφορμή εκθέματα από τις μόνιμες και περιοδικές εκθέσεις τους), σε Θέατρα, Μουσικές σκηνές, Πολιτιστικά Κέντρα, Φυλακές, Βιβλιοθήκες (συνεργάστηκε σε προγράμματα φιλαναγνωσίας των βιβλιοθηκών του Εβρου , Ξάνθης και Βέροιας), σε Φεστιβάλ στην Ελλάδα (Γιορτή παραμυθιού στη Κέα, φεστιβάλ Αφήγησης Ολύμπου, Αθηνών, Κοζάνης κ.α) και στο εξωτερικό (στο φεστιβάλ της Uzege στη Γαλλία και στο Όσλο).
Συμμετέχει σε πανεπιστημιακά συνέδρια με αφηγήσεις και σεμινάρια στην Ελλάδα και στη Κύπρο. Διοργανώνει βιωματικά εργαστήρια για την τέχνη της αφήγησης προσπαθώντας να επικοινωνήσει την τέχνη της και να μοιραστεί ιστορίες με άλλους. Η Ανθή Θάνου είναι μέλος του ΠΟΦΑ (Πανελλήνιος Όμιλος Φίλων Αφήγησης) και του Κέντρου Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών. Το Σεπτέμβριο του 2007 κυκλοφόρησε το βιβλίο τους CD «Ούτε ’γω ήμουνα εκεί ούτε σεις να το πιστέψετε» από τις μουσικές εκδόσεις «POLYTROPON» και το 2013 «το Δαφνοκούκουτσο» βιβλίο- CD από τις εκδόσεις «ΠΑΚΕΘΡΑ».
Ο Αλέξανδρος Μακρής γεννήθηκε στην Κατερίνη. Ξεκίνησε τις μουσικές του σπουδές σε ηλικία εννιά ετών στο ωδείο Κατερίνης. Πήρε πτυχίο κλασσικής κιθάρας από το ωδείο Εν Τέχνη στη Θεσσαλονίκη. Συνεχίζει τις σπουδές του στη μουσική παρακολουθώντας τη τάξη του διπλώματος.
Εργάζεται ως δάσκαλος κιθάρας σε ωδεία και μουσικές σχολές ενώ παράλληλα ασκεί την τέχνη της ηχοληψίας. Συμμετέχει σε μουσικά σχήματα πραγματοποιώντας συναυλίες σε μουσικές σκηνές. Επίσης επενδύει μουσικά παραστάσεις αφήγησης παραμυθιών σε συνεργασία με την αφηγήτρια Ανθή Θάνου.
Δημοσιεύθηκε στο e-pieria.gr