Είναι όμορφο να συζητάς με νέους δημιουργούς όπως τον Πάνο Τσερόλα που σου δίνουν την αισιοδοξία και τη φρεσκάδα με τη πένα τους.
Ευχαριστώ Παναγιώτη Τσερόλα για τη συνέντευξη που μου παραχωρείς για το Bookia… Έχεις σπουδάσει γεωλόγος και πραγματοποιείς το διδακτορικό σου στη γεωλογία πετρελαίων. Θα ήθελα να μου πεις πώς σου προέκυψε η συγγραφή;
Η συγγραφή προηγείται της Γεωλογίας. Για την ακρίβεια, είναι κάτι που αγαπούσα από παιδί. Η Γεωλογία είναι μια επιστήμη που η φαντασία και η δημιουργική σκέψη είναι απαραίτητα εργαλεία, οπότε δεν… ανταγωνίζονται! Αν και κατά καιρούς είχα γράψει κάποιες ιστορίες, δεν είχα ασχοληθεί ποτέ πολύ οργανωμένα και σοβαρά με την έκδοσή τους. Αυτό προέκυψε σχετικά πρόσφατα, όταν το 2014 η Paper Publishing εξέδωσε σε e-book και μεταφρασμένο στα Αγγλικά το μυθιστόρημα Izzy Questions. Στο τέλος της επόμενης χρονιάς ξεκίνησε η συνεργασία μου με τις εκδόσεις Κέδρος με τον «Προϊστορικό Ζωγράφο».
Το 2016 έχουν εκδοθεί από τον Κέδρο δυο βιβλία σου. Ένα ενηλίκων, «Η συνομωσία της βανίλιας» και ένα παιδικό «Στα ίχνη του ντουκουζούρι » Πολυγραφότατος. Σε ποιο κοινό αισθάνεσαι να απευθύνεσαι πιο άνετα, ποιο σου βγαίνει αβίαστα καλύτερα;
Δεν θα έλεγα ότι «προτιμώ» κάποιο κοινό. Φυσικά, το παιδικό και το ενήλικο βιβλίο απαιτούν διαφορετική προσέγγιση και χρήση της γλώσσας, αλλά νομίζω πως στην «καρδιά» τους τα αντιμετωπίζω ως παραμύθια, άλλοτε για μικρούς και άλλοτε για μεγαλύτερους αναγνώστες και αναγνώστριες. Θα έλεγα πως η παιδικότητα, με την έννοια του ενθουσιασμού, του πειραματισμού και της αγνότητας, είναι ζητούμενο και στην ενήλικη λογοτεχνία. Μπορώ επίσης να ομολογήσω πως οι συναντήσεις μου με σχολικές τάξεις στις παρουσιάσεις των παιδικών βιβλίων είναι μια πάντα μια πολύ όμορφη και διδακτική εμπειρία.
«Η συνομωσία της βανίλιας» είναι αστυνομικό, φανταστικό πολιτικό και έχει πολύ χιούμορ. Όπως το «Δεν είναι λίγο, καθόλου λίγο, να πιάνεις το παγκόσμιο καθεστώς στον ύπνο και να το παρατηρείς να τρέχει πανικόβλητο να βρει τα γυαλιά πρεσβυωπίας του και τη μασέλα του, μπας και καταλάβει τι το χτύπησε….» Μίλησε μας για αυτό το βιβλίο σου.
Η «Συνωμοσία της Βανίλιας» είναι όντως ένα πολυσυλλεκτικό μίγμα. Στον πυρήνα της είναι η ιστορία ενός έρωτα ανάμεσα σε δυο ολότελα διαφορετικούς ανθρώπους, που ανακαλύπτουν τον κόσμο (αλλά και τον εαυτό τους) μέσα από αυτήν ακριβώς την διαφορετικότητά τους. Στο φόντο, μια παράξενη και ανώνυμη ομάδα έχει βαλθεί να ανατρέψει όλα τα κακώς κείμενα του σύγχρονου κόσμου με έναν τελείως αναπάντεχο και ..εκρηκτικό τρόπο, και έτσι οι ήρωές μας είναι κυνηγημένοι και κρύβονται σε κάθε γωνιά του πλανήτη, από την Παταγονία μέχρι την Ταϊλάνδη και από τους αχανείς δρόμους και τα μοτέλ στις ΗΠΑ μέχρι νησιά της Μεσογείου. Με άλλα λόγια, παλάτια και φυλακές ανατινάζονται, κλεμμένα επιστρέφονται, υποκρισίες χρόνων έρχονται στο φως ενώ την ίδια στιγμή δυο άνθρωποι ερωτεύονται, παθιάζονται με την ζωή και τον κόσμο και ταξιδεύουν.
Το πρώτο το μυθιστόρημα για παιδιά "Ο προϊστορικός ζωγράφος" (Κέδρος, 2014) τιμήθηκε με έπαινο από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά και βρέθηκε στις βραχείες λίστες διάκρισης στα λογοτεχνικά βραβεία του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και του περιοδικού «Ο Αναγνώστης». Η Διεθνής Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου το συμπεριέλαβε στα 200 καλύτερα παιδικά βιβλία από 55 χώρες που κυκλοφόρησαν το 2014. Ένα βιβλίο άλλωστε όσο παλιώνει τόσο αξίζει περισσότερο. Μίλησε μας γι αυτό το βιβλίο;
Ο «Προϊστορικός Ζωγράφος» είναι η πρώτη μου συνεργασία με τις εκδόσεις Κέδρος. Προέκυψε από έναν λογοτεχνικό διαγωνισμό της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς, που ήταν αφιερωμένος στην Κίρα Σίνου, μια συγγραφέα που αγάπησα ως παιδί με αρκετά βιβλία σχετικά με την προϊστορία. Έως τότε δεν είχα αναμετρηθεί ιδιαίτερα με το παιδικό παραμύθι, αλλά το θέμα του διαγωνισμού με «επέστρεψε» στα παιδικά μου χρόνια και τον ενθουσιασμό μου καθώς ταξίδευα στην εποχή των δεινοσαύρων… και συνειδητοποίησα τότε πως η επιστήμη μου δεν απείχε πολύ από όλα εκείνα με συγκινούσαν παιδί. Έτσι, αποφάσισα να τα …ενώσω όλα μαζί: Την αγάπη μου για την συγγραφή, το παιδικό μου πάθος για την προϊστορία και την επιστήμη μου. Κάπως έτσι προέκυψε το παραμύθι αυτό, διακρίθηκε στον διαγωνισμό και αργότερα συναντήθηκε με την θαυμάσια πένα της Λέλας Στρούτση για να φτιαχτεί αυτό το όμορφο βιβλίο.
Ο «Τζόυ, ο δεινόσαυρος Ανζού» είναι ένα παραμύθι εμπνευσμένο και επηρεασμένο από τη γεωλογία. Ποιο είναι το μήνυμα που δίνεις στους μικρούς μας αναγνώστες που ακόμη δεν το έχουν διαβάσει;
Ο «Τζόυ» λοιπόν έρχεται σε συνέχεια του «Προϊστορικού Ζωγράφου», καθώς η παλαιοντολόγος της πρώτης ιστορίας ταξιδεύει ακόμα πιο πίσω στο χρόνο για να ανασυνθέσει την ιστορία μιας παράταιρης φιλίας στην εποχή των δεινοσαύρων: ένας δεινόσαυρος ανζού και ένας παχυκεφαλόσαυρος είναι οι δυο κεντρικοί μας ήρωες, καθώς προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια πολύ άγρια εποχή αλλά και να αποδεχθούν ο ένας τον άλλο. Ξανά η Λέλα Στρούτση έχει κάνει θαύματα, και το βιβλίο αυτό τιμήθηκε από τον «Αναγνώστη» ως το καλύτερο βιβλίο γνώσεων για παιδιά για το 2015. Προγραμματίζεται μάλιστα και η συνέχειά του καθώς λέω να μείνω για λίγο ακόμα στην προϊστορική περίοδο!
Η "Ασημένια θάλασσα" εκδόθηκε το 2015 και βρέθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα από την Εταιρεία Συγγραφέων. Είναι ένα μυθιστόρημα για την άρνηση του ανθρώπου να πεθάνει την ώρα που ο κόσμος γύρω του καταρρέει. Πόσο δυνατός μπορεί να είναι ένας άνθρωπος όταν βλέπει τα γύρω του να καταρρέουν;
Αυτό το ερώτημα διατρέχει το βιβλίο και την περιπλάνηση του κεντρικού ήρωα σε έναν ζοφερό τόπο. Αναζητά και ο ίδιος αυτήν ακριβώς την απάντηση- το ταξίδι του έχει σαν στόχο να ανακαλύψει αν ζει ένας παλιός του έρωτας, μα στην πραγματικότητα είναι ένας αγώνας για να διατηρήσει την ανθρωπιά του. Η ανάμνηση της αγάπης είναι αυτή που τον κρατάει ζεστό, και ίσως εκεί βρίσκεται και μέρος της απάντησης. Η «Ασημένια Θάλασσα» ανήκει στο είδος της δυστοπίας, μα είναι και μια αναζήτηση του ανάποδου, δηλαδή της ευ-τοπίας. Την οποία κακώς παραφράζουμε ως ου-τοπία, που σημαίνει μη-τόπος.
Τι θα έλεγες σε ένα μικρό αναγνώστη όταν θα σε ρωτούσε τι είναι το «ντουκουζούρι»
Το «ντουκουζούρι» λοιπόν είναι ένα εντελώς μυθικό τρωκτικό μιας υποθετικής χώρας της Μέσης Ανατολής, του Ασταρμπανιμπάντ. Είναι ένας λαϊκός θρύλος των κατοίκων εκεί, και ο μεγάλος στόχος ενός βιολόγου εξερευνητή που ειδικεύεται στο να εξιχνιάζει αν τέτοια πλάσματα υπάρχουν στα αλήθεια. Αλλά ψάχνοντας για το ντουκουζούρι, θα βρεθεί σε μια εμπόλεμη ζώνη, δηλαδή στην σκληρή πραγματικότητα για πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής. Ήθελα να προσεγγίσω αυτά τα θέματα, που στην Ελλάδα τα βιώνουμε κυρίως ως αποτέλεσμα: Παιδιά ταξιδεύουν σε άθλιες συνθήκες αναζητώντας ένα απάγκιο κάπου στον κόσμο, και η χώρα μας αποτελεί έναν πρώτο σταθμό. Από κάπου ξεκινάνε ωστόσο, και μια πρότερη ζωή διαλύεται ολοσχερώς για να προκύψει αυτή του πρόσφυγα και του μετανάστη. Από την άλλη όμως, δεν θεωρώ ότι ένα παραμύθι πρέπει να είναι ‘’διδακτικό’’ αλλά οι αξίες που θέλει να προβάλλει να προκύπτουν μέσα από αυτό. Αξίες όπως η αγάπη και αποδοχή για τον «άλλο» και ενσυναίσθηση. Ας μην ξεχνάμε πως η αντιμετώπιση του «άλλου» είναι και ένα μεγάλο ζητούμενο της εποχής. Ο ρατσισμός, η ξενοφοβία και κάθε λογής φόβος απέναντι στο «ξένο», μπορεί να φαντάζουν εφιάλτες του παρελθόντος αλλά η εποχή μας προκαλεί άσχημες και δυσοίωνες αναθερμάνσεις. Έχω δει αρκετά βιβλία που προσεγγίζουν αυτά τα θέματα, ωστόσο σε πολλές όψεις τους θεωρώ ότι ο χαρακτήρας τους είναι κάπως διδακτικός ή σκοντάφτει σε κάποια κλισέ. Προτίμησα λοιπόν όλο αυτό το φορτίο να είναι στο «φόντο» ενός παραμυθιού δράσης και περιπέτειας.
Εκτός από τις σπουδές σου παρακολουθείς θεατρικές σπουδές, είσαι μέλος του ΔΣ ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, αρθρογραφείς σε πολιτιστικά έντυπα και site. Πού γέρνει περισσότερο η ζυγαριά στις προτιμήσεις σου;
Για να μπορεί να απλώσει ένα δέντρο μακριά κλαδιά, θα πρέπει να έχει ένα στέρεο και δυνατό κορμό. Η επιστήμη μου είναι η βάση πάνω στην οποία προσπαθώ να είμαι δημιουργικός. Δεν είναι πάντα εύκολο, οπότε διατηρώ μια ερασιτεχνική σχέση (με την ακριβή ετυμολογία της λέξης) με όλα τα υπόλοιπα.
Ο Πολιτισμός σήμερα ακροβατεί. Είναι το πρώτο έξοδο που θα κόψει ο Έλληνας πολίτης. Πού βαδίζουμε ως λαός;
Ακροβατεί ακριβώς επειδή κάτι που θα έπρεπε να συνοδεύει την ζωή μας, γίνεται πολυτέλεια. Για παράδειγμα, εγώ είχα την τύχη χάρη στην οικογένειά μου να έχω πρόσβαση από μικρός στα βιβλία. Δυστυχώς σήμερα αυτή η πρόσβαση δεν είναι αυτονόητη για όλα τα παιδιά. Την ίδια στιγμή όμως, ο πολιτισμός ανθίσταται. Η δημιουργικότητα αντιστέκεται. Υπάρχουν αρκετοί νέοι καλλιτέχνες σε όλους τους χώρους, από την λογοτεχνία μέχρι την μουσική, που αρνούνται, μέσω της τέχνης, την συλλογική μελαγχολία και αναζητούν νέους δρόμους για να οραματιστούμε ένα αισιόδοξο αύριο. Ο πολιτισμός θα είναι σίγουρα κομμάτι της απάντησης, ένα απαραίτητο συστατικό για να δραπετεύσουμε από αυτόν τον φαύλο κύκλο στον οποίο έχουμε περιέλθει.
Το θέατρο και ο κινηματογράφος δεν είναι ακριβές έξοδοι αλλά έχει χαθεί το χαμόγελο και η διάθεση από τον ελληνικό λαό. Δεν υπάρχουν χρήματα. Ο πολίτης κάθεται στη μοναξιά του μπροστά στη τηλεόραση χωρίς να θέλει να διαβάσει ένα βιβλίο…. Υπάρχει ελπίδα;
Πράγματι, παντού στον κόσμο φαίνεται να αναδύεται ο φόβος. Και ο φόβος προκαλεί την ιδιώτευση, «αφαιρεί» από την διάθεση και κάπως μας παρασύρει μακριά από όλα τα «εμείς»: Στη διασκέδαση και όχι μόνο. Όμως, αυτό δεν είναι και το μεγάλο σχέδιο του φόβου; Να πάρει την ελπίδα και την αισιοδοξία; Να μας κάνει φοβισμένους ανθρώπους που θα κάθονται, ήσυχα και ωραία, στο ασφαλές (;) σαλόνι τους; Πρέπει νομίζω να πάμε κόντρα σε αυτό το ρεύμα. Να φτιάξουμε τις ζωές εκείνες που αντιστέκονται, που δεν σταματούν να ελπίζουν, που είναι ξεροκέφαλα αισιόδοξες και για αυτό άφοβες και μαχητικές. Η τέχνη έχει μεγάλη παράδοση στο να αντιστέκεται. Αλλά και εμείς εδώ, σε αυτή την όμορφη γωνιά του κόσμου, έχουμε την αντίσταση στο φόβο βαθιά ριζωμένη στα μητρώα του πολιτισμού και της κουλτούρας μας. Ο ελληνικός λαός έχει δεχθεί πολλά χαστούκια τα τελευταία χρόνια, και έχει δει πολλές φορές και ελπίδες για τις οποίες έχει μοχθήσει, να καταρρέουν εν μια νυκτί. Μα σε αυτή τη δοκιμασία είναι που χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη τόλμη και αποφασιστικότητα. Ο φόβος και η ιδιώτευση δεν πρέπει να κερδίσουν το παιχνίδι. Η ιστορία άλλωστε μας διδάσκει πως όποτε αυτό συνέβη, έχουν γραφτεί οι χειρότερες και πιο σκοτεινές της σελίδες.
Κλείνοντας την συνέντευξη θέλω να σε ευχαριστήσω και να σε ρωτήσω τα μελλοντικά συγγραφικά σου σχέδια. Υπάρχουν στο συρτάρι αδημοσίευτα βιβλία;
Εγώ ευχαριστώ πάρα πολύ για αυτήν την ωραία συζήτηση. Υπάρχουν φυσικά ακόμα μερικά πράγματα στο συρτάρι, για τα οποία ελπίζω να συζητήσουμε ξανά στο μέλλον!
Δημοσιεύθηκε στο Bookia