"Θεέ μου πώς τις ορέγομαι/
τις Κρητικές Μαδάρες/
απού δεν τις πατήσανε/
Τούρκοι - Γερμαναράδες".
‘’Χαίρε Κρήτη ανδρειωμένη,
χαίρε ελεύθερο νησί’’.
Μια όμορφη εκδήλωση μνήμης και τιμής στον Κρητικό λαό μα και στους συμμάχους που θυσιάστηκαν για την λευτεριά της Κρήτης, οργάνωσε ο Σύλλογος Κρητών Πιερίας το «Ξαθέρι», την Κυριακή 28 Μαΐου, στο Πνευματικό Κέντρο της Κατερίνης. Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Χάρης Τζαμακλής, ο εκπρόσωπος της βουλεύτριας Μπέτυς Σκούφα, η εκπρόσωπος του Δήμου Κατερίνης Πιπίτσα Μακρίδου, εκπρόσωποι πολιτιστικών συλλόγων-φορέων και ο Υποδιοικητής συντ. Πεζικού Προδρόμου Χαράλαμπος. Φυσικά παρόντες ήταν πολλοί Κρήτες που διαμένουν στην Κατερίνη και φίλοι της Κρήτης, του συλλόγου «Ξαθέρι» που δίνουν πάντα το παρόν και στηρίζουν τις ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις.
Η Πρόεδρος του Συλλόγου, Σίσσυ Ζερβουδάκη, αφού χαιρέτησε τις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές που τίμησαν με την παρουσία τους την εκδήλωση, καθώς και όσους συνέβαλλαν στην πραγματοποίηση της συγκεκριμένης εκδήλωσης, έδωσε την ευκαιρία στους θεατές να παρακολουθήσουν ένα βίντεο που παραχωρήθηκε από το ΓΕΣ. Οι θεατές είδαν το ιστορικό χρονικό των μαχών της Κρήτης και θαύμασαν την λεβεντιά και την παλικαροσύνη του άμαχου πληθυσμού προκειμένου να λευτερωθεί η Κρήτη με την βοήθεια των συμμάχων. Ακολούθησε η κεντρική ομιλία από την κ. Ζερβουδάκη που είπε μεταξύ άλλων: ”Η μέρα αυτή δεν είναι μια μέρα όπως όλες οι άλλες. Σήμερα τιμούμε τους νεκρούς του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, της λεγόμενης Μάχης της Κρήτης ή του τελευταίου περιώνυμου γεγονότος της κρητικής ιστορίας όπως την αποκαλεί ο ιστορικός Θεοχάρης Δετοράκης και τέτοιες στιγμές δεν μπορεί να είναι παρά στιγμές σκέψης και περισυλλογής. Και πολύ περισσότερο στις μέρες μας. Οι μνήμες είναι πολλές, όμως είναι βασικό πως ένα τέτοιο γεγονός δεν απέχει χρονικά όπως τα περισσότερα επικά γεγονότα που έχουν μείνει στην μνήμη μας ως μυθολογίες. Εδώ έχουμε να κάνουμε με την ιστορία των παππούδων μας, με αυτήν δηλαδή των πατεράδων και των μανάδων των γονιών μας και των γονιών μας των ίδιων, πάμε ουσιαστικά μόλις δύο γενιές πίσω και υπάρχουν πολλά άτομα που ζουν ακόμα να μας μιλήσουν για την ιστορία της εποχής εκείνης και την πορεία των γεγονότων. Είναι μία ιστορία εν τη γενέσει της ακόμα και όχι μία αποκρυσταλλωμένη, ταξινομημένη, απαρασάλευτη ιστορία. Ακόμα καταγράφεται και ακόμα βρίσκεται υπό επεξεργασία, γεγονός που αν δεν το χειριστεί σωστά ο ιστορικός καταντά δίκοπο μαχαίρι. Ενώ σε άλλο κομμάτι του λόγου της ανέφερε πώς: “«Η Κρήτη έχει αληθινά κάτι το πανάρχαιο, το άγιο, το πικραμένο και περήφανο, που έχουν οι χαροκαμένες μανάδες που γέννησαν παλικάρια. Έχει τόσο πολύ πολεμήσει και υποφέρει η γης ετούτη, έχει τόσο πολύ συνηθίσει το θάνατο, που τον ξεφοβήθηκε πια και μπορεί να γελά και να παίζει μαζί του». Αυτά τα λόγια έλεγε μεταξύ άλλων στο ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών ο μεγάλος πνευματικός δημιουργός Ν. Καζαντζάκης, το Δεκέμβρη του 1945. Η αποφασιστικότητα, το θάρρος η παλικαριά και το απαράμιλλο πνεύμα αυτοθυσίας των Κρητικών, ήταν στοιχεία που ξάφνιασαν όχι μόνο τους εισβολείς, αλλά και τους ίδιους τους συμμάχους»
Ενδιάμεσα του λόγου της κ. Ζερβουδάκη, μέλη του συλλόγου τραγούδησαν ένα ριζίτικα τραγούδια που σιγοτραγούδησαν οι περισσότεροι θεατές. Τον λόγο πήρε η γεν. γραμματέας του συλλόγου Ευρώπη Τσαουσίδου, η οποία έκανε ιστορική αναφορά των γυναικών της Κρήτης. Είπε μεταξύ άλλων: “Οι Γερµανοί µετά την κατάληψη του Νησιού, δεν µπορούν να συγχωρήσουν τη συμμετοχή του Κρητικού λαού σε µια τόσο οδυνηρή γι’ αυτούς αντίσταση. Αρχίζει µία νέα περίοδος µε αιµατηρές θυσίες και σκληρά αντίποινα σε βάρος του. Στρατόπεδα συγκέντρωσης, οµαδικές εκτελέσεις, πυρπολήσεις χωριών, φόνοι ανεξάρτητα από ηλικία, συμπληρώνουν το έργο των βοµβαρδισµών. Η γερµανική κατοχή παίρνει τέλος στις 9 Μαΐου 1945, µε την υπογραφή της συνθήκης παράδοσης των Γερµανοιταλικών δυνάμεων στους εκπροσώπους των Κυβερνήσεων Ελλάδας και Αγγλίας. Το τίµηµα σε αίµα που πληρώνει η Κρήτη από την εισβολή και κατοχή των Γερµανών είναι 6.593 άνδρες, 1.113 γυναίκες και 869 παιδιά. Στον αγώνα ενεργό ρόλο έχουν και οι γυναίκες! Τα καθήκοντα της νοικοκυράς αλλάζουν προσανατολισµό. Προσαρµόζονται στο πνεύµα της εποχής και µε προθυµία υπακούουν στο σάλπισµα. Σε ορισμένες περιπτώσεις παίρνουν τα όπλα και βρίσκονται δίπλα στους άνδρες τους. Άλλες περιθάλπουν στα σπίτια τους µε κίνδυνο της ζωής τους αντάρτες ή περιπλανώµενους συµµάχους, που βρίσκονται ακόµα στην Κρήτη. Δουλεύουν ως ασυρματίστριες, γίνονται αντάρτισσες, όπως αυτές οι γυναίκες που εντάχθηκαν στο αντάρτικο σώμα του Βασίλη Πατεράκη στο χωριό Βάφες Αποκορώνου ή εκείνες που πολέμησαν στη μάχη της Καντάνου. Καταδικάζονται σε θάνατο και στέλνονται στο εκτελεστικό απόσπασμα. Φτιάχνουν και στέλνουν µε τα παιδιά τους παξιµάδια, τρόφιµα και άλλα είδη στους αντάρτες που κρύβονται σε σπηλιές ή εγκαταλελειµµένα κτηνοτροφικά καταλύµατα. Προσφέρουν τις υπηρεσίες τους ως νοσοκόµες σε τραυµατισµένους µαχητές, δίνοντας έτσι νέες διαστάσεις στον αγώνα και την αντίσταση της Κρήτης.» Πολλές συγκλονιστικές ιστορίες ακούστηκαν από την κ. Τσαουσίδου που δυστυχώς λόγω χώρου δεν μπορώ να παραθέσω. Κάθε μια σημαντική και παράδειγμα προς μίμηση για τις νεότερες γενιές που δεν ξέρω πράγματι αν τολμούσαμε οι σημερινές γυναίκες να αγωνιστούμε με το ίδιο πάθος. Δυο ξεχώρισα από όλες. Της Τερψιχόρης Χρυσουλάκη-Βλάχου, από τη Σητεία, που αγωνίστηκε προσφέροντας τις υπηρεσίες της στον ασύρματο που λειτουργούσε σ’ όλο σχεδόν το διάστημα της κατοχής στη μονή Τοπλού. Συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο από τους Γερμανούς. Εκτελέστηκε στην Αγιά Χανίων τον Ιούνιο του 1944. Αντιμετώπισε το θάνατο με μια αξιοθαύμαστη ψυχραιμία. Η όμορφη αυτή Κρητικοπούλα έγραψε στον τοίχο του κελιού της «Είμαι 18 χρονών. Με καταδίκασαν σε θάνατο. Περιμένω από στιγμή σε στιγμή το εκτελεστικό απόσπασμα. Ζήτω η Ελλάδα! Ζήτω η Κρήτη!» Η Μαρία Γλυμιδάκη-Μανωλαράκη από τη Χρυσαυγή Κισάμου αντιμετώπισε μια κρίσιμη σκηνή όπου ο μικρότερος αδερφός της βρέθηκε σε μια εξοντωτική πάλη με Γερμανό αλεξιπτωτιστή. Χωρίς να χάσει καιρό επιτέθηκε στον Γερμανό, του πήρε το όπλο, τον χτύπησε και τον άφησε αναίσθητο. Συνελήφθη όμως και καταδικάστηκε μαζί με τον αδερφό της από το Γερμανικό στρατοδικείο Χανίων σε θάνατο. Με χάρη όμως που δίνεται από το Χίτλερ μετατρέπεται η ποινή της σε ισόβια κάθειρξη, για να αρχίσει ο Γολγοθάς του μαρτυρίου της στα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Φυλακίστηκε μαζί με τον αδερφό της στο στρατόπεδο ομήρων του Ζέμουν κοντά στο Βελιγράδι. Το 1943 μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο κολαστήριο του Αουσβιτς στην Πολωνία. Εκεί έχασε το όνομά της γιατί σφραγίστηκε με τον αριθμό 82211 στο αριστερό της χέρι, που διατήρησε ως το θάνατό της .Από το Άουσβιτς μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο Ράβενσμπρουκ, όπου την υποχρέωσαν να εργάζεται σε πολεμικό εργοστάσιο μαζί με τις αδερφές Μοσχογιαννάκη από το Ηράκλειο. Και τελείωσε : “Όλα όμως αυτά δεν μας δημιουργούν μια ανεκπλήρωτη προς τη γυναίκα της Κρήτης υποχρέωση, να δημιουργήσουμε δηλαδή ένα μνημείο αφιερωμένο στην αγωνίστρια Κρητικιά που ο αγώνας της δεν έχει δυστυχώς αποτυπωθεί πουθενά μέχρι σήμερα…;» Στην συνέχεια, χόρεψαν τρεις πολεμικούς χορούς νέοι από τον χορευτικό τμήμα του συλλόγου που τους αξίζουν συγχαρητήρια ενώ ακούστηκε το «Πότε θα κάνει ξαστεριά» που σιγοτραγουδήθηκε από το κοινό. Ο Αντιπρόεδρος του συλλόγου Μιχάλης Δουλγεράκης ανακοίνωσε ότι υπάρχει κι άλλο αρχειακό υλικό το οποίο θα προβληθεί στο κοινό της πόλης και κάλεσε τους παρευρισκόμενους να τηρήσουμε ενός λεπτού σιγή στην μνήμη του Υποστρατήγου Ιωάννη Τζανιδάκη που έχασε την ζωή του από την πτώση ελικοπτέρου στο Σαραντάπορο Ελασσόνας.
Ας στήσουμε λοιπόν το μνημείο όπως οφείλουμε στην αγωνίστρια Κρητικιά. Όχι για μας, μα για τις μελλούμενες γενιές που πρέπει να γνωρίζουν ότι στην χώρα μας κάποτε πολέμησαν τον φασισμό για να είναι σήμερα ελεύθεροι… Κι αν δεν μπορέσαμε εμείς να τους παραδώσουμε μια πατρίδα όπως ονειρεύονται, ας μάθουν ότι οι παππούδες τους αγωνίστηκαν γι αυτή..Όλοι έχουμε μερίδιο ευθύνης απέναντι στην Ιστορία και την νέα γενιά κι όλοι πρέπει να συνεισφέρουμε στο να γίνει πράξη αυτό το μνημείο..