Άυλη πολιτιστική κληρονομιά της UNESCO. Η Πιερία πότε θα προστατέψει την ιστορία της;

Είχα τη τύχη και τη χαρά να παραβρεθώ το περασμένο καλοκαίρι , στην εκδήλωση που έγινε στο Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στον Πύργο της Τήνου με αφορμή της καταχώρησης της Τηνιακής Μαρμαροτεχνίας στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Με το αποδεικτικό της εγγραφής της αναγνωρίζεται η μακραίωνη παράδοση του νησιού στην τέχνη της Μαρμαροτεχνίας, αλλά και η σημαντική συμβολή της στην προστασία σημαντικών μνημείων του παγκόσμιου πολιτισμού, όπως η Ακρόπολη. Ακόμα, αναγνωρίζεται διεθνώς η πολιτισμική αξία της νεοελληνικής τέχνης και χειροτεχνίας, ενώ αποδεικνύεται η δυναμική της παράδοσης ως μέρος της σύγχρονης πολιτισμικής και παραγωγικής ταυτότητας της χώρας.

«Η ένταξη της Τηνιακής Μαρμαροτεχνίας στον Κατάλογο με τις πιο χαρακτηριστικές εκφάνσεις του άυλου πολιτισμικού πλούτου της ανθρωπότητας δίνει την ευκαιρία να αναδειχθούν μερικές από τις πολλές όψεις της μακραίωνης αυτής λαϊκής τέχνης: οι αφηγήσεις ζωής των ντόπιων λαϊκών μαστόρων, οι προφορικές παραδόσεις που συνδέονται με την τέχνη, οι εθιμικές λειτουργίες και πρακτικές που τη συνοδεύουν, αλλά και η σημασία της για τη συλλογική μνήμη και την ταυτότητα των ίδιων των Τηνίων. Και βέβαια, τα ίδια τα έργα των Τηνίων καλλιτεχνών, καρπός απαράμιλλης μαστοριάς και αισθητικής με πολύ βαθιές ρίζες στον χώρο και τον χρόνο. Η Τηνιακή Μαρμαροτεχνία είναι το τρίτο στοιχείο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς που εγγράφει η χώρα μας στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο. Η απόφαση της Διακυβερνητικής Επιτροπής συνοδεύεται από έπαινο για τον φάκελο που υπέβαλε η χώρα και ιδιαίτερα για το δεκάλεπτο φιλμ «Μόνο τον μαντρακά βαστεί...», που συμπλήρωσε την τεκμηρίωση του στοιχείου. Σημαντικός συνεργάτης όλης της προσπάθειας και της επιτυχίας της καταχώρησης αυτής ήταν ο Αλέκος Φλωράκης, λαογράφος, εθνολόγος και συγγραφέας. “

Η πολιτιστική κληρονομιά δεν περιορίζεται σε εκδηλώσεις οι οποίες περιλαμβάνουν ύλη, όπως είναι τα μνημεία και τα αντικείμενα τα οποία έχουν διατηρηθεί στην πορεία του χρόνου. Η έννοια αυτή περιλαμβάνει ζωντανές εκφράσεις και παραδόσεις αμέτρητων ομάδων και κοινοτήτων σε όλο τον κόσμο, τις οποίες έχουν κληρονομήσει από τους προγόνους τους και τις μεταδίδουν στους απογόνους τους, στις περισσότερες περιπτώσεις από στόμα σε στόμα.

 Σήμερα, έχει εγγραφεί εκτός της Τηνιακή Μαρμαροτεχνία, η μαστιχοκαλλιέργεια στη Χίο ενώ η υποψηφιότητα του ρεμπέτικου, θα αξιολογηθεί το 2017.

Υποψήφιο επίσης είναι το εορταστικό έθιμο των Μωμόγερων, ποντιακής καταγωγής από επτά χωριά της περιοχής της Κοζάνης, που θα αξιολογηθεί το φθινόπωρο.

Μέχρι σήμερα έχουν καταχωρηθεί τα παρακάτω μνημεία:

  • ΝΑΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΕΙΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΟΣ – ΒΑΣΣΕΣ (Χρονολογία ένταξης 1986)
  • ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ (Χρονολογία ένταξης 1987)
  • ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΔΕΛΦΩΝ (Χρονολογία ένταξης 1987)
  • ΙΕΡΟ ΤΟΥ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ (Χρονολογία ένταξης 1988)
  • ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ – ΑΘΩΣ (Χρονολογία ένταξης 1988)
  • ΜΕΤΕΩΡΑ (Χρονολογία ένταξης 1988)
  • ΠΑΛΑΙΟΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΑ ΚΑΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ(Χρονολογία ένταξης 1988)
  • ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ (Χρονολογία ένταξης 1988)
  • Ακολουθούν Μυστράς, Δήλος, Χίος, Σάμος, Βεργίνα, Μυκήνες, Πάτμος, Κέρκυρα....

Πουθενά ο Όλυμπος, το Δίον, η Μεθώνη, το κάστρο του Πλαταμώνα.

Δυστυχώς, γι’ αυτούς που περιμένουν να γίνει κάτι με τη παρέμβαση του κράτους,  η καταχώρηση της μαστιχοκαλλιέργειας στη Χίο μα και της Μαρμαροτεχνίας στη Τήνο έγιναν με τις προσπάθειες των αντιστοίχων  Μουσείων του Δικτύου της Τράπεζας Πειραιώς. Πολύ ωραία Μουσεία που αξίζουν να έχουν τη επισκεψιμότητα μας. Στη Τήνο που γνωρίζω, οι  κάτοικοι προσέφεραν τα έργα τους, τα εργαλεία τους  στο μουσείο με αποτέλεσμα να γίνει ένα κόσμημα για τον τόπο. Οι Πιεριείς επισκέπτες που συρρέουν στο νησί το καλοκαίρι για να προσκυνήσουν τη Μεγαλόχαρη, έχουν την ευκαιρία να το επισκεφθούν.

Και ας μη βιαστούν οι φίλοι αναγνώστες να με κατηγορήσουν ότι στηρίζω και διαφημίζω τη Τράπεζα Πειραιώς και τον Σάλα. Τα μουσεία δεν είναι ιδιοκτησία της Τράπεζας . Ανήκουν κατά περίπτωση στην τοπική αυτοδιοίκηση ή το ελληνικό δημόσιο. Το Ίδρυμα έχει δεσμευτεί  και αναλαμβάνει την υποδειγματική λειτουργία τους για τα πρώτα 50 χρόνια. Η αλήθεια δεν μπορεί να κρυφτεί όσο και πικρή να είναι. Τόσα χρόνια δεν είχαν γίνει προσπάθειες από τους κρατικούς φορείς ούτε στο να γίνουν μουσεία εξειδικευμένα στο προϊόν που παράγει ο τόπος μα και ούτε και να καταχωρηθούν στην UNESCO ως πολιτιστική κληρονομιά. 

Και ρωτώ: Οι αρμόδιοι φορείς, η Αντιπεριφέρεια της Πιερίας ποιες πρωτοβουλίες έχει πάρει προκειμένου να προστατεύσουμε όλη αυτή τη πολιτιστική μας κληρονομιά και την ιστορία μας; Απευθύνθηκαν οι αρμόδιοι φορείς σε Πανεπιστημιακούς ώστε να γίνει ο φάκελος για να καταχωρηθούν τα αρχαία μας μνημεία μα και ο Όλυμπος στην UNESCO; Μήπως τελικά δικαιώνομαι ότι χρειαζόμαστε την βοήθεια των ιδιωτών γιατί οι εκλεγμένοι άρχοντες δεν δύναται να αντεπεξέλθουν; Πραγματικά λυπάμαι γιατί η ιστορία της Πιερίας γίνεται θύμα της αδιαφορίας και της λήθης του λαού από τους αιρετούς  περιφερειάρχες, βουλευτές, δημάρχους, προέδρους  Πολιτιστικών Οργανισμών.  Ο Πολιτισμός, ο Όλυμπος, τα αρχαία μας μνημεία είναι η τελευταία ασπίδα θωράκισης της νέας γενιάς. Ας προλάβουμε να τα σώσουμε.!